ΤΟ ΖΕΥΓΑΡΩΜΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ

Κατά τις πρώτες εβδομάδες αφού βγει από το κελί της, η βασίλισσα ζευγαρώνει με τους κηφήνες. Γεμίζει έτσι την σπερματοθήκη της με σπερματοζωάρια τα οποία θα χρησιμοποιήσει καθ’όλη την υπόλοιπη ζωή της για να γονιμοποιεί τα αβγά της.

Η σύζευξη γίνεται κατά την πτήση, σε ύψος μεγαλύτερο των 10 μέτρων.

Με τα έξι του πόδια, το αρσενικό γαντζώνει την βασίλισσα. Αυτή ανοίγει τον κόλπο της και ενστικτωδώς ο κηφήνας αναστρέφει τον ενδοφαλλό του, ο βολβός του οποίου εισχωρεί στην κύστη όπου βρίσκεται το κεντρί της βασίλισσας. Έχοντας παραλύσει, τεντώνεται προς τα πίσω και με τις συσπάσεις τις κοιλιάς του σε συνδυασμό με την πίεση της αιμολέμφου, εκσπερματώνει.

Ο βολβός και οι χιτινώδεις πλάκες του αποκόβονται από το σώμα του κηφήνα και μένουν στον κόλπο της βασίλισσας – το λεγόμενο “σημάδεμα ζευγαρώματος” που έχει η βασίλισσα κατά την επιστροφή της στην κυψέλη.

Η σύζευξη διαρκεί λιγότερο από 5 δευτερόλεπτα. Το ζευγάρι συνήθως πέφτει στο έδαφος όπου και αποσπάται. Ο κηφήνας πεθαίνει λίγο αργότερα.

Αν ο καιρός παραμένει ευνοικός, η βασίλισσα μπορεί να ζευγαρώσει και με άλλους κηφήνες ειδάλλως επιστρέφει στη κυψέλη και ξαναφεύγει για να ζευγαρώσει τις επόμενες μέρες, μέχρις ότου γεμίσει η σπερματοθήκη της.

Κάθε καινούργιος μνηστήρας πρέπει να αφαιρέσει το σημάδι ζευγαρώματος του προηγούμενου κηφήνα.

Η νεαρή βασίλισσα είναι αναπαραγωγική ώριμη από την πέμπτη- έκτη μέρα από την έξοδο της από το κελί. Η γονιμοποίηση λαμβάνει συνήθως χώρα κατά τις επόμενες οκτώ ημέρες, στη χειρότερη περίπτωση μέσα στις επόμενες 3 εβδομάδες, διότι μετά το αναπαραγωγικό της σύστημα  φθείρεται και δεν είναι πλέον δεκτικό.

Οι κηφήνες είναι αναπαραγωγικά ώριμοι τρεις εβδομάδες μετά την έξοδο τους από το κελί, γεννιούνται όμως κι ανατρέφονται πριν τις βασίλισσες στην αποικία. Έτσι επιτυγχάνεται συγχρονισμός της αναπαραγωγικής ωριμότητας των 2 φύλων.

Αφού εξοντώσει τα υπόλοιπα βασιλικά κελιά και τις αντίπαλες βασίλισσες, η νεαρή βασίλισσα βγαίνει από την κυψέλη για να γονιμοποιηθεί ύστερα από προτροπή των εργατριών, οι οποίες την σπρώχνουν και την δαγκώνουν. Η θερμοκρασία θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 20οC, επίσης θα πρέπει να μην φυσάει, ο ουρανός να είναι καθαρός και να έχει πολύ φως. Σε περίπτωση που ο καιρός δεν είναι καλός, η γονιμοποίηση είναι ατελής: τα αβγά της βασίλισσας δεν είναι φυσιολογικά, είναι διάσπαρτα μέσα στην κυψέλη και έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής.

Η βασίλισσα πηγαίνει σε ένα σημείο συγκέντρωσης των κηφηνών, το οποίο απέχει έως 2 με 3 χλμ από την αποικία. Όταν φτάσει στο σμήνος των κηφηνών, αυτοί την ακολουθούν, καθώς τους προσελκύει η μορφή της, οι φερομόνες που εκκρίνει από τους σιαγονικούς αδένες. Οι πιο γρήγοροι και εύρωστοι κηφήνες την γονιμοποιούν.

Τα σημεία συγκέντρωσης των κηφήνων

Οι κηφήνες πετάνε σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 10μ και είναι σε θέση να διανύσουν έως και 17χλμ για να ζευγαρώσουν. Τα σημεία που μαζεύονται στη φύση λέγονται σημεία σύζευξης. Οι βασίλισσες τους ανταμώνουν και περνούν μέσα από το σμήνος. Οι πιο γρήγοροι κηφήνες τις γονιμοποιούν κατά την πτήση. Η προσέλκυση προς ένα μεγάλο αριθμό κηφήνων εξασφαλίζει μεγάλη γενετική ανάμιξη και περιορίζει την ομοπατρία, που απαγορεύεται στις μέλισσες.

Μια προγραμματισμένη γονιμότητα 

Αφού προωθηθεί μέσα στους ωαγωγούς το σπέρμα περνάει στη σπερματοθήκη, χάρη στις μυικές συσπάσεις της κοιλιάς και των ωαγωγών. Αυτοί, έπειτα από όλες τις συζεύξεις περιέχουν περίπου 100 εκατομμύρια σπερματοζωάρια, τη στιγμή που η σπερματοθήκη της βασίλισσας μπορεί να χωρέσει από 5 έως 7 εκατομμύρια. Ωστόσο η βασίλισσα γονιμοποιείται από 8 έως 18 κηφήνες. Επομένως χάνεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός σπερματοζωαρίων, λόγω του αργού ρυθμού με τον οποίο γεμίζει η σπερματοθήκη (40 περίπου ώρες). Το σπέρμα όμως των διαφόρων κηφήνων που την γονιμοποίησαν θα αποθηκευτεί και θα χρησιμοποιηθεί για 4 με 5 χρόνια.

Σύγχρονη Μελισσοκομία, H. Clement

Πηγή