ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΥΚΑΛΥΠΤΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ Η΄ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

                Μέλισσες συλλέγουν νέκταρ και γύρη από άνθη ευκαλύπτου

Η παραγωγή μελιού σε ποσότητες που ικανοποιούν τις προσδοκίες των μελισσοκόμων, στηρίζεται κυρίως στις μελιτοφορίες ολιγάριθμων σχετικά μελισσοκομιών φυτών, που αποδίδουν μεγάλες ποσότητες νέκταρος ή μελιτωμάτων, τα οποία αποκαλούνται διεθνώς μεγαλοπαραγωγοί μελιού. Στην Ελλάδατα κυριότερα φυτά μεγαλοπαραγωγοί μελιού είναι το πεύκο, ο ελατός, το θυμάρι, το Βαμβάκι και ο ηλίανθος. Σ' αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και τις πολυάριθμες πόες που ανθίζουν από το Μάιο μέχρι τον Ιούλιο και μας δίνουν το λεγόμενο «μαγιάτικο» μέλι. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας οι μελισσοκόμοι στηρίζονται στη μελιτοφορία ενός και μόνο φυτού, όπως για παράδειγμα του θυμαριού σε πολλά νησιά του Αιγαίου. Οι αντίξοες κλιματικές συνθήκες που συχνά επηρεάζουν δυσμενώς τις μελιτοφορίες αυτών των φυτών, αλλά και άλλες γνωστές αιτίες που μειώνουν σταθερά κάθε χρόνο τη μελισσοκομική χλωρίδα του τόπου μας, επιβάλουν την καλλιέργεια μελισσοκομικών φυτών μεγαλοπαραγωγών μελιού. Οι γνωστότεροι και ταυτόχρονα σημαντικότεροι«μεγαλοπαραγωγοί μελιού» είναι οι ευκάλυπτοι.

Η ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε με τη διαρκή αύξηση της τιμής του πετρελαίου την τελευταία δεκαετία, έστρεψε το ενδιαφέρον όλου του κόσμου σε προσφορότερες και κυρίως σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μεταξύ αυτών και οι λεγάμενες ενεργειακές καλλιέργειες. Με άλλα λόγια καλλιέργειες φυτών με μεγάλη απόδοση σε βιομάζα[ξυλώδη ύλη) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενεργειακούς σκοπούς.

Μεταξύ των καλλιεργειών που έχουν προταθεί είναι και αυτή του ευκαλύπτου.

Ο ευκάλυπτος, ένα από τα πιο γρήγορα αναπτυσσόμενα δένδρα, είναι γηγενές είδος της Αυστραλίας. Έχει εισαχθεί, από τα μέσα του 19ου αιώνα, σε πολλές χώρες στον υπόλοιπο κόσμο και καλλιεργείται με επιτυχία σε τροπικές υποτροπικές και εύκρατες περιοχές. Η επιλογή των ειδών ευκαλύπτου που καλλιεργήθηκαν εκτός της Ωκεανίας [Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Τασμανία), έγινε με βασικό χαρακτηριστικό την ταχύτητα της ανάπτυξής τους και τη δυνατότητα παραγωγής ξυλείας και των διάφορων προϊόντων ξύλου, όπως ξυλοπολτού, χαρτιού, ινοσανίδων, καυσόξυλων, κάρβουνου και αιθέριου ελαίου.

Δεν είναι πολλοί αυτοί που γνωρίζουν την τεράστια προσφορά του ευκαλύπτου στη μελισσοκομία. Στη χώρα καταγωγής του την Αυστραλία οι μέσες ετήσιες αποδόσεις των μελισσιών ξεπερνούν τα 100κιλά μέλι κατά μελίσσι.

Από τις 26000-27000 τόνους μελιού που παράγεται ετησίως το 70-80%προέρχεται από διάφορα είδη ευκαλύπτου.

Υπάρχουν περισσότερα από 550 ενδημικά είδη ευκαλύπτου στην Αυστραλία και από αυτά τα 220 παρουσιάζουν μελισσοκομικό ενδιαφέρον (LazaridesandHince, 1993).

Η δυνατότητα προσφοράς του ευκαλύπτου στη μελισσοκομία των χωρών που εισήχθηκε, αγνοήθηκε ή υποτιμήθηκε για πολλά χρόνια από τις αρμόδιες δασικές αρχές. Οι μελισσοκόμοι όμως των περιοχών που αναπτύχθηκαν οι ευκάλυπτοι, (σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Νότιος Αφρική και η Καλιφόρνια), αντιλήφθηκαν σύντομα πόσο πολύτιμο δένδρο είναι για τα μελίσσια ο ευκάλυπτος και εκμεταλλεύονται συστηματικά τις μελιτοφορίες του.

Στην Αυστραλία και πιο συγκεκριμένα στις βόρειες ακτές της Νέας Νότιας Ουαλίας η αξία του μελιού που συλλέγεται από τα δάση του Eucalyptuspanlculata, σε πολλές περιοχές ξεπερνά της παραγωγής ξύλου (Somerville, 1998).Η προσφορά αυτή έχει αναγνωρισθεί στο Κουινσλάντ, όπου τα δένδρα των Ε.Polyanthemusκαι Ε. Caleybzvκόβονται για παραγωγή ξύλου, εξ' αιτίας της μεγάλης συμβολής τους στην παραγωγή μελιού στην περιοχή (MorcurandKleinschmidt, 1992).

Η αξία των ευκαλύπτων ως μελισσοκομιών φυτών διαφέρει μεταξύ των ειδών τόσο στην ποιότητα όσο και στην ποσότητα του παραγόμενου μελιού. Η ποσότητα του μελιού ποικίλει από έτος σε έτος και μπορεί να κυμανθεί από 10μέχρι 160 Kgr (Sommerville, 1998). Toίδιο συμβαίνει και με τη γύρη, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την ποιότητα. Στο μεγαλύτερο ποσοστό των ειδών των ευκαλύπτων η ποιότητα της γύρης είναι χαμηλή εξ’ αιτίας της έλλειψης ενός ή περισσότερων απαραίτητων αμινοξέων (Sommerville, 1999).

Δεδομένης της δυνατότητας που έχουν ορισμένα είδη ευκαλύπτου, ναπαράγουν μελισσοκομικά προϊόντα, των οποίων η αξία ξεπερνά την αξία του παραγόμενης ξυλείας, σε χώρες με αναπτυγμένη μελισσοκομία όπως η Ελλάδα, οι δασικές υπηρεσίες που σχεδιάζουν αναδασώσεις ή ιδιωτικοί φορείς που προωθούν καλλιέργειες δασών ευκαλύπτου για άλλους σκοπούς, οφείλουν να λαμβάνουν υπ όψη τους και το κέρδος που θα προκύψει από τη μελισσοκομία.

Τα διάφορα είδη ευκαλύπτων καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις στην Αυστραλία. Είναι προσαρμοσμένα σε ένα εύρος κλιματικών συνθηκών, τοποθεσιών και εδαφών που εκτείνεται από ξηρές άγονες πεδινές περιοχές σε ψυχρές αλπικές και από υγρά ή ξηροθερμικά δάση εύκρατων ζωνών μέχρι θερμές και υγρές τροπικές περιοχές. Η μεγάλη ποικιλία ευκαλύπτων που ευδοκιμούν σε πολύ διαφορετικές κλιματικές και εδαφολογικές συνθήκες επιτρέπει την επιλογή ειδών κατάλληλων για τις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες της χώρας μας. Ειδών που είναι κατάλληλα για την παραγωγή ξύλου και ταυτόχρονα για την παραγωγή μελιού, καθώς και ειδών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διακοσμητικούς λόγους και παραγωγή μελιού. Υπάρχουν όμως και δύο βασικοί περιοριστικοί παράγοντες στην καλλιέργεια ευκαλύπτων που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ'όψη, ο παγετός και τα ασβεστολιθικά εδάφη (LapeyrieandChilvers, 1983). Τα είδη ευκαλύπτου που έχουν μελισσοκομικά ενδιαφέρον, σχεδόν στο σύνολό τους, δεν είναι ανθεκτικά στους παγετούς. Γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα καλλιέργειας ευκαλύπτων για τη μελισσοκομία μόνοσε περιοχές με σχετικά ήπιο κλίμα.

Ορισμένα είδη ευκαλύπτων που καλλιεργήθηκαν εκτός Αυστραλίας συμπεριφέρθηκαν καλλίτερα σε ότι αφορά την παραγωγή μελιού σε σχέση με τον τόπο καταγωγής τους. Για παράδειγμα ο Ε. grandisο οποίος δεν θεωρείται σημαντική πηγή μελιού στην Αυστραλία αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή στη Νότια Αφρική. Τα είδη Ε.. CamaldulensisκαίΕ.. Globulusπου καλλιεργήθηκαν στην Πορτογαλία για την παραγωγή ξύλου, αποτελούν σήμερα Βασική πηγή μελιού για τα μελίσσια αυτής της χώρας.

Ο ρόλος του ευκαλύπτου στη μελισσοκομία έγινε ιδιαίτερα αντιληπτός στο Ισραήλ, η καλλιέργεια του οποίου είχε αρχίσει στην Παλαιστίνη από το 1922,κατά την περίοδο της αγγλοκρατίας, με τη φύτευση Ε.. Globules, Ε. Camaldulensisκαι Ε.. slderoxylonγια την παραγωγή ξυλείας και τη σκίαση δρόμων. Μετά την εγκαθίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1968, η καλλιέργεια του ευκαλύπτου συνεχίσθηκε πιο συστηματικά και με εντατικότερους ρυθμούς για την παραγωγή ξυλείας και διακοσμητικούς λόγους. Η διαπίστωση, από τους Ισραηλίτες μελισσοκόμους, του ρόλου που παίζουν οι ευκάλυπτοι για τη ανάπτυξη και τη συντήρηση των μελισσιών τους, ιδιαίτερα στις ξηρές και άνυδρες περιοχές, ήταν το έναυσμα για την καλλιέργεια ευκαλύπτων στο Ισραήλ μόνο ή κυρίως για τη μελισσοκομία. Τις παρατηρήσεις των μελισσοκόμων ενστερνίσθηκαν οι δασικές υπηρεσίες του Ισραήλ και πριν από εικοσιπέντε και πλέον χρόνια άρχισαν πειραματικές καλλιέργειες διαφόρων ειδών μελιτογόνων ευκαλύπτων σε περιοχές με διαφορετικές εδαφικές και κλιματικές συνθήκες. Μετά από δεκαετείς πειραματισμούς κατέληξαν στα πρώτα συμπεράσματα, επιλέχθηκαν συγκεκριμένα είδη ευκαλύπτου για συγκεκριμένες περιοχές και έγιναν οι πρώτες φυτείες. Μετά από τα επιτυχή αποτελέσματα στην πράξη άρχισε η εντατική παραγωγή δενδρυλλίων στα κρατικά φυτώρια και η δωρεάν διάθεση στους μελισσοκόμους 100.000 δενδρυλλίων το χρόνο. Από τότε έχουν φυτεύτει από τους μελισσοκόμους περισσότεροι από 1.200.000 ευκάλυπτοι με αποτέλεσμα να βελτιωθούν πολύ σημαντικά οι συνθήκες ανάπτυξης των μελισσών. Οι ποσότητες του παραγόμενου μελιού, που πριν δεκαπέντε χρόνια είχαν πέσει στα 5 κιλά να ξεπερνούν πλέον τα 20 κιλά για κάθε μελίσσι.

Την επιτυχία της καλλιέργειας του ευκαλύπτου στο Ισραήλ αντελήφθησαν ορισμένοι Κύπριοι μελισσοκόμοι και με προσωπική τους πρωτοβουλία ξεκίνησαν την καλλιέργεια ευκαλύπτων πριν μερικά χρόνια. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά και το παράδειγμα τους βρίσκει όλο και περισσότερους μιμητές.

Στην Ελλάδα έχει εισαχθεί από τον βοτανολόγο και λόγιο Θεόδωρο Ορφανίδητο 1862 το είδος ευκάλυπτος ο σφαιρικός(Eukalyptusglobulus}. Καλλιεργήθηκε σε περιοχές με στάσιμα νερά και έλη για την αντιμετώπιση της ελονοσίας, χάρη στις εντομοαπωθητικές ιδιότητες του φυλλώματος του που απομακρύνουν τα κουνούπια και της ικανότητας των ριζών του να απορροφά μεγάλες ποσότητες νερού και να αποστραγγίζει. Αλσύλλια Ε.globulusυπάρχουν σε αρκετές περιοχές της νότιας Ελλάδας καθώς και στη Χαλκιδική. Τους υπάρχοντες ευκαλύπτους έχουν αξιοποιήσει και συνεχίζουν να αξιοποιούν μελισσοκόμοι από την νότιο Ελλάδα. Οι υπάρχουσες όμως αναφορέςγια τις ανθοφορίες και τις αποδόσεις είναι ελάχιστες και ασαφείς (Μάγειρας Α,2011).

Πιστεύω ότι η καλλιέργεια του ευκαλύπτου είναι η προσφορότερη λύση στο πρόβλημα της ανεπάρκειας μελισσοΒοσκών σε περιοχές της Ελλάδας με κατάλληλες κλιματικές συνθήκες. Πρώτον γιατί μπορεί να καλλιεργηθεί σε ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών κλιματικών και εδαφικών συνθηκών, δεύτερο απαιτεί μικρό καλλιεργητικό κόστος, τρίτο και το σημαντικότερο έχει πολύ μεγάλες αποδόσεις σε νέκταρ και σε αρκετά είδη και σε γύρη.

Στο σχεδίασμά της μελισσοκομικής δασικής πολιτικής που πρέπει επί τέλους να εφαρμοσθεί και στην Ελλάδα, ο ιευκάλυπτοι θα πρέπει να αποτελέσουν βασικό αντικείμενο πειραματισμού των Δασικών Ερευνητικών Κέντρων. Την εμπειρία του Ισραήλ μπορούν να εκμεταλλευθούν οι δασικές μας υπηρεσίες, να προμηθευτούν σπόρους και να καλλιεργήσουν στα κρατικά δασικά φυτώρια είδη ευκαλύπτων που ταιριάζουν στις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες της χώρας μας.

Επειδή η κινητοποίηση των κρατικών υπηρεσιών απαιτεί χρονοβόρες διαδικασίες και επειδή δεν είναι καθόλου σίγουρο το αν και πότε θα πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα, υπάρχει ταχύτερη και ασφαλέστερη λύση, η ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρωτοβουλία που μπορούν να αναλάβουν οι εταιρίες που προωθούν την καλλιέργεια του ευκαλύπτου για την παραγωγή βιομάζας σε συνεργασία με τους μελισσοκόμους είτε με μεμονωμένα άτομα είτε καλλίτερα ομαδικά με συλλόγους ή συνεταιρισμούς.

Ποιες περιοχές και ποια είδη ευκαλύπτου πρέπει να επιλεγούν για κάθε περιοχή, είναι ένα σημαντικό πρόβλημα και δεν είναι εύκολο να απαντηθεί από μη ειδικό όπως είναι ο υπογράφων. Δεδομένης της ευαισθησίας των ευκαλύπτων στους παγετούς, περιοχές με ολικούς παγετούς με θερμοκρασίες μικρότερες των 6 °Cγια περισσότερες από δέκα ημέρες θα πρέπει να αποκλεισθούν απόλυτα. 

Χονδρικά σε περιοχές που καλλιεργείται η ελιά χωρίς προβλήματα καταστροφής από παγετούς, είναι δυνατό να καλλιεργηθεί και ο ευκάλυπτος. Το περισσότερο ανθεκτικό στους παγετούς είδος ευκαλύπτου με μελισσοκομικό ενδιαφέρον σύμφωνα με πειραματισμούς που έγιναν στην Καλιφόρνια είναι ο Ε. Camaldulensis (Kingκαι Krugman,1980.).

Στις υπόλοιπες περιοχές τα είδη θα επιλεγούν ανάλογα με τις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες της κάθε περιοχής. Από έρευνα μου στη Βιβλιογραφία των ευκαλύπτων ως μελισσοκομικών φυτών στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη Νότια Αφρική και ιδιαίτερα στο Ισραήλ, επέλεξα τα εξής είδη ευκαλύπτων που πιστεύω ότι μπορούν να καλλιεργηθούν στην Ελλάδα:

α) Eucalyptuscamaldulensisκαι Ε.globulus είναι μεγάλα δένδρα τα οποία ευδοκιμούν στην Ελλάδα, καλλιεργούνται για την ξυλεία τους, αλλά έχουν και καλές αποδώσεις ως μελιτοφόρα φυτά.

Β) Ε. wowdwardil, Ε. slderoxylon, Ε.melliodora είναι μέσου μεγέθους δένδρα με πολύ καλές αποδόσεις για τη μελισσοκομία.

γ) Ε. Erythrocorys, Ε. torquata είναι θάμνοι ή μικρά καλλωπιστικά δένδρα με καλές αποδόσεις στη μελισσοκομία.

Επειδή τα είδη ευκαλύπτων που προανέφερα έχουν δοκιμασθεί με επιτυχία στο Ισραήλ πιστεύω ότι μπορούν να προσαρμοσθούν άνετα στις κλιματικές συνθήκες της Νότιας και της Νησιωτικής Ελλάδας. Για τις συνθήκες της Βόρειας Ελλάδας θα απαιτηθούν επιτόπιοι πειραματισμοί για να επιλεγούν τα καταλληλότερα είδη. Έχω την πεποίθηση ότι ο Ε. camaldulensisθα προσαρμοσθεί και θα ευδοκιμήσει ακόμη και σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Επειδή πιστεύω ότι θα υπάρξει ενδιαφέρον εκ μέρους τόσο των μελισσοκόμων όσο και επιχειρήσεων φυτωρίων για τα συγκεκριμένα είδη ευκαλύπτων, αναφέρομαι με λεπτομέρειες για τις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες που απαιτούνται για την καλλιέργεια τους.

Eucalyptuscamaldulensis

RiverRedgum

Υψηλό αειθαλές μακρόβιο δένδρο. Αυξάνει πολύ γρήγορα και φτάνει σε ύψος τα 35 και περισσότερα μέτρα. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται σε εκτεταμένες δενδροφυτείες για την παραγωγή ξύλου. Είναι ο περισσότερο διαδεδομένος ευκάλυπτος στον κόσμο. Ευδοκιμεί στις όχθες ποταμών και λιμνών, σε προσχοσιγενή εδάφη στις λεκάνες απορροής και δέλτα ποταμών, αλλά και σε σκληρότερα εδάφη.

Εδαφικές απαιτήσεις: Προτιμά λασπώδη εδάφη, αργιλοπηλώδη, αμμοπηλώδη, Βαριά αργιλώδη, με ελαφρύ προς μέτριο πηλό. Δείχνει ανεκτικότητα σταυφάλμυρα εδάφη η οποία όμως ποικίλει ανάλογα με την προέλευση. Συνήθως δεν ευδοκιμεί σε εδάφη που στερούνται ασβεστίου. Αντίδραση pHτου εδάφους: όξινο (κάτω από 6,5), ουδέτερα (6,57,5) ή αλκαλικά (μεγαλύτερο από 7,5).

Κλιματικές απαιτήσεις: Ευδοκιμεί κάτω από ένα ευρύ φάσμα κλιματικών συνθηκών, από ζεστές υγρές και υποϋγρές μέχρι ξηρές ημίξηρες και ημιάγονες περιοχές. Φυτά από κάποιες περιοχές είναι περισσότερο ανθεκτικά στην ξηρασία. Ευδοκιμεί σε τροπικά, υποτροπικά και εύκρατα μεσογειακά κλίματα. Έχει εγκλιματισθεί άριστα στο Ισραήλ αλλά και στις άλλες μεσογειακές χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.

Ανοχή ακραίων κλιματικών καταστάσεων

Υγρασία: Ανέχεται βροχοπτώσεις από200 μέχρι 1250mm. Μέση ετήσια βροχόπτωση 325750 mm. Οι επιχειρηματικές φυτείες για παραγωγή ξύλου απαιτούν βροχοπτώσεις μεγαλύτερες των400mmετησίως.

Ξηρασία: Μετρίως ανθεκτικός στην ξηρασία. Για την ποικιλία Ε. camaldulensiscamaldulensis, η μέση μέγιστη θερμοκρασία του θερμότερου μήνα είναι ιστην περιοχή των 21 41 °C, η μέση ελάχιστη θερμοκρασία για τον ψυχρότερομήνα στους 0140 Cκαι οι απόλυτες ελάχιστες θερμοκρασίες από 5 έως 7 °C.

Φωτιά: Αναγεννά το φύλλωμα μετά από επιζήμια πυρκαγιά.

Παγετός: Ανέχεται παγετούς από 0 0μέχρι 5 °C.

Άνεμος: Ανέχεται φορτωμένους αλάτι παράκτιους ανέμους.

Ανθοφορία: Στην Αυστραλία ανθίζει από τον Οκτώβριο ως τον Φεβρουάριο με έντονη μελιτοφορία Νοέμβριο Ιανουάριο. Παρουσιάζει έντονη μελιτοφορία κάθε δύο ή τρία χρόνια. Τα μελίσσια συλλέγουν από 50 100 κιλά μέλι. Παράγει επίσης άφθονη και καλής ποιότητας γύρη υψηλής ποιότητας με περιεκτικότητα σε άπεπτη [crude] πρωτεΐνη 25,8%(Somerville, 1999). Στο Ισραήλ ανθίζει από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα μέσα φθινοπώρου.

Eucalyptusglobulus

Tansmanianbluegum

Αειθαλές δένδρο που μπορεί να φτάσει σε ύψος και τα 80 μέτρα, συνήθως 25-50 μ. Είναι το περισσότερο καλλιεργούμενο είδος ευκαλύπτου σ'όλο τον κόσμο.

Εδαφικές απαιτήσεις: Αναπτύσσεται καλά σε μια ευρεία κλίμακα εδαφών. Αναπτύσσεται καλλίτερα σε πηλώδη εδάφη με αρκετή υγρασία και χαμηλή αλατότητα. Σε περιοχές με έντονη ξηρή περίοδο αναπτύσσεται καλύτερα σε Βαθιά προσχοσιγενή εδάφη, λόγο της μεγαλύτερης προσφοράς υγρασίας.

Κλιματικές απαιτήσεις: Ευδοκιμεί σε τροπικά, υποτροπικά και εύκρατα κλίματα. Έχει προσαρμοστεί σε πολλές περιοχές του κόσμου σε πεδινά εδάφη, αλλά και σε ορεινές περιοχές με υψόμετρο μικρότερο των 3000μ, με μέσες θερμοκρασίες, χωρίς έντονες εναλλαγές ζέστης ψύχους. Δεν αντέχει τον παγετό, η ελάχιστη θερμοκρασία όχι κάτω απότους7 °C. Δεν αντέχει επίσης την ξηρασία. Οι φυτείες για παραγωγή ξύλου ευνοούνται από Βροχοπτώσεις800 1400 mmκατανεμημένες όλο το χρόνο.

Ανθοφορία: Στην Αυστραλία ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι το Νοέμβριο. Αξιόλογη παραγωγή κάθε 34 χρόνια. Η μελιτοφορία επηρεάζεται αρνητικά από τους ξηρούς θερμούς ανέμους.

EucalyptusSideroxylon

Blackironbark, Redironbark

Μέσου μεγέθους ευκάλυπτος με ύψος 10-25 μέτρα. Αυξάνει σχετικά αργά, στα ξηρά εδάφη δεν ξεπερνά τα 18μέτρα, σε πλούσια εδάφη μπορεί να φτάσει τα 30 μέτρα. Τα άνθη του έχουν χρώμα κρεμ, ροζ ή Βαθύ ροζ κόκκινο.

Εδαφικές απαιτήσεις: Είναι δασικό είδος που συνήθως συναντάται σε άγονα, αβαθή εδάφη που περιλαμβάνουν αμμώδεις, χαλικώδεις και αργιλώδεις εκτάσεις.

Κλιματικές απαιτήσεις: Ευδοκιμεί κάτω από ένα ευρύ φάσμα κλιματικών συνθηκών, από ζεστές υγρές και υποϋγρές μέχρι ξηρές ημίξηρες και ημιάγονες περιοχές. Ευδοκιμεί σε υποτροπικά και εύκρατα μεσογειακά κλίματα. Έχει εγκλιματισθεί άριστα στο Ισραήλ, την Ισπανία, την Πορτογαλία και άλλες μεσογειακές χώρες της Βόρειας Αφρικής. Άριστες θερμοκρασίες ανάπτυξης: Μέση ετήσια θερμοκρασία 19-24ο C. Μέση ετήσια θερμοκρασία του θερμότερου μήνα 25-34 °C.

Μέση ετήσια θερμοκρασία του ψυχρότερου μήνα 08 0°C.

Ανθοφορία: Στην Αυστραλία ανθίζει σχεδόν όλο το χρόνο, η κύρια όμως ανθοφορία παρατηρείται από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Παρουσιάζει έντονη μελιτοφορία κάθε δύο ή τρία χρόνια.Τα μελίσσια συλλέγουν 35 και πλέον κιλά μέλι. Συλλέγουν επίσης και γύρη η οποία όμως είναι χαμηλής θρεπτικής αξίας, με αποτέλεσμα να διακόπτεται η εκτροφή του γόνου.Στο Ισραήλ, σε περιοχή ημιάγονη με περιορισμένες Βροχοπτώσεις, παρατηρήθηκε ανθοφορία τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο.

Eucalyptus melliodora

Μακρόβιο δένδρο μέσου ή μεγάλου ύψους (συνήθως 1530 m) και σχετικά Βραδείας ανάπτυξης, θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα μελισσοκομικά δένδρα της Αυστραλίας, χάρη στο υψηλής ποιότητας μέλι που παράγει.

Το ξύλο του Ε. melliodoraείναι πολύ σκληρό, Βαρύ, δυνατό και εξαιρετικά ανθεκτικό και στο χρόνο. Χρησιμοποιείται για κατασκευές στη Βαριά Βιομηχανία, καθώς και για τραβέρσες στις ράγες τρένων. Χάρη στη σκληρότητά του χρησιμοποιείται για την κατασκευή υψηλής ποιότητας επίπλων. Ευδοκιμεί κυρίως σε πεδινές περιοχές ή στους πρόποδες λόφων με σχετικά ήπιες κλίσεις, ή σε περιοχές κοντά υδάτινα ρεύματα. Η παρουσία του είναι ενδεικτική γόνιμου εδάφους.

Εδαφικές απαιτήσεις:

Ευδοκιμεί σε Βαθειά ή μέσου Βάθους γόνιμα ή σχετικά γόνιμα εδάφη εναποφεύγει τα ρηχά και άγονα. Προτιμά προσχοσιγενή εδάφη αργιλοπηλώδη, Βαριά αργιλώδη (περισσότερο από 5Cάργιλο), ελαφρά προς μέτριο αργιλοπλώδη (35 50% άργιλο), αμμώδεις μάγες, αμμοπηλωδή, πηλώδη.

Προτιμά τα ελαφρά όξινα (pH46,5ουδέτερα εδάφη (pH6,57,5), ανέχεται ελαφρώς αλκαλικά (7,510). Ανέχεται επίσης ελαφρά (24) έως μέτρια αλατητα (48). Προτιμά επίσης καλά στραγγιζόμενα εδάφη.

Κλιματικές απαιτήσεις:

Ευδοκιμεί κάτω από ένα σχετικά ευρύ φάσμα κλιματικών συνθηκών σε υψόμετρο από 40 μέχρι 1180 μέτρα. Μέση ίσια θερμοκρασία: 918 °C. Μέση μέγιστη θερμοκρασία του θερμότερου μήνα:

32 °C. Μέση ελάχιστη θερμοκρασία ψυχρότερου μήνα: 2 °Cέως 8 °C.

Μέση ετήσια Βροχόπτωση: 4501mm, με ομοιόμορφη κατανομή βροχοπτώσεων το καλοκαίρι ή το χειμώνα.

Ανοχή ακραίων κλιματικών συνθηκών

Ξηρασία: Υπάρχουν ποικιλίες μέτρια ανθεκτικές στην ξηρασία αλλά και ποικιλίες ανθεκτικές σε παρατεταμένες ξηρασίες.

Παγετός: Ανέχεται παγετούς στο 0 °Cμέχρι 5 °Cή και ψυχρότερους από 5 °C.

Φωτιά: αναγεννά το φύλλωμα μετάαπό επιζήμια πυρκαγιά

Ανθοφορία: Στην Αυστραλία ανθίζειαπό το Σεπτέμβριο μέχρι το Φεβρουάριοή το Μάρτιο.

Eucalyptus

torquataCoralGum

Ευκάλυπτος τορκουάταθάμνος ή δένδρο μέσου μεγέθους,1,55 μέτρα ύψος, μπορεί να φτάσειμέχρι και τα 11 μέτρα. Έχει ευρεία κόμη μέχρι 5 μέτρα και ρίχνει καλή σκιά. Οι λεπτοί βραχίονες του συχνά γέρνουν και μερικές φορές σπάζουν κάτω από το Βάρος που έχουν οι πολυπληθείς ταξιανθίες του. Τα άνθη του σε σκιάδια των επτά λουλουδιών είναι μεγάλα με διάμετρο 3,5 εκατοστά. Είναι πολύ φανταχτερά, τα πέταλα έχουν χρώμα κόκκινο κοραλλένιο και κίτρινους ανθήρες, που δίνουν την κοινή ονομασία του δένδρου ευκάλυπτος κοράλι.

Εδαφικές απαιτήσεις: Προτιμά ημιάνυδρες περιοχές, καλά στραγγιζόμενα εδάφη, είναι είδος προσαρμόσιμο σε αμμώδη και αργιλοπηλώδη, ή πηλώδη εδάφη. pH5,56,5.

Κλιματικές απαιτήσεις: Το είδος αυτό προέρχεται από τις ξηρές περιοχές της δυτικής Αυστραλίας. Για το λόγο αυτό είναι άριστα προσαρμοσμένο στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες, καθώς και στις έντονες μεταβολές θερμοκρασίας ημέρας νύχτας. Είναι σχετικά ανθεκτικό σε μικρούς παγετούς.

Ανθοφορία: Στην Αυστραλία από τον Αύγουστο μέχρι το Δεκέμβριο. Στο Ισραήλ η ανθοφορία αρχίζει από τα τέλη του φθινοπώρου και διαρκεί μέχρι το τέλος της άνοιξης, δίνει άφθονη γύρη και νέκταρ. Η ανθοφορία του είναι έντονη κάθε 36 χρόνια. Εμφανίζει ανθοφορία65 χρόνια μετά τη φύτευση, σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζεται πολύ νωρίς, στα δύο χρόνια μετά τη φύτευση.

Είναι διακοσμητικό δένδρο και χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό σε δρόμους και πάρκα, σε περιοχές με θερμό και ξηρό καλοκαίρι. Έχει μεγάλη προσαρμοστικότητα και καλλιεργείται ως μελισσοκομικό φυτό και ως καλλωπιστικό σε άνυδρες περιοχές της Αυστραλίας, στην Καλιφόρνια και την Αριζόνα στις ΗΠΑ, στην έρημο ΝεγκέΒ και στην έρημο της Σαμάριας στο Ισραήλ. Στην Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δενδροφυτεύσεις στα νησιά σε παραθαλάσσιες περιοχές καθώς και σε περιοχές με σχετική υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι.

Eucalyptus

erythrocorysRedCapGum

Μικρό δένδρο ή θάμνος με ύψος 68μέτρα. Είναι από τους πιο όμορφους ευκαλύπτους την περίοδο της άνθισης του. Ζει 50-150 χρόνια. Χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό και ως μελισσοκομικό φυτό.

Εδαφικές απαιτήσεις: Προτιμά ασΒεστολιθικά και γενικότερα αλκαλικά εδάφη, αναπτύσσεται επίσης σε αμμοπηλώδη και αλλουβιανά εδάφη, μπορεί ακόμη να αναπτυχθεί σε ρετζινα (rendzina).

Κλιματικές απαιτήσεις: Αναπτύσσεται καλά σε παράκτιες περιοχές του Ισραήλ με 550 χιλιοστά βροχής κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Στον τόπο καταγωγής σε λόφους και Βουνά χαμηλότερα των 800μέτρων. Υποφέρει σε άγονες περιοχές με ετήσια βροχόπτωση μικρότερη των250 χιλιοστά. Στα αμμώδη εδάφη έχεια νάγκη από πότισμα κατά την περίοδο ξηρασίας. Μέτρια ανθεκτικός στο ψύχος, δεν επιβιώνει σε θερμοκρασίες μικρότερες των7 C.

Ανθοφορία: Στην Αυστραλία ανθίζει αργά την άνοιξη με νωρίς το φθινόπωρο (Απρίλιο Σεπτέμβριο), το ίδιο καιστο Ισραήλ, Ιούλιο με Σεπτέμβριο κυρίως όμως τον Αύγουστο. Παράγει μεγάλες ποσότητες νέκταρος καθώς και γύρης (LupoadEisikowitch, 1998).

Βασίλης Λιακός

Π. Καθηγητής της Κτηνιατρικής Σχολής στο Α.Π.Θ.

ΠΗΓΗ | ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ