Δεν είναι τυχαίο που στην Ελληνική μυθολογία το νέκταρ αποτελούσε την τροφή των Ολυμπίων θεών.
Στη αρχαία Αίγυπτο, πριν από 3.500 χρόνια οι Αιγύπτιοι προσέφεραν μέλι και κηρύθρες στους θεούς για να τους εξευμενίσουν. Επίσης στους Αιγυπτιακούς πάπυρους αναφέρεται σαν θεραπευτικό μέσο για διάφορες παθήσεις.
Οι αρχαίοι Ινδοί χρησιμοποιούσαν το μέλι για να παρατείνουν τη ζωή.
Τέλος ο Ιπποκράτης και άλλοι ιατροί της αρχαιότητος, συνιστούσαν διάλυμα μελιού για το δυνατό βήχα και τον ερεθισμό του φάρυγγα, του λάρυγγα αλλά και για άλλες παθήσεις.
Τι είναι το μέλι
Το μέλι προέρχεται από το νέκταρ που συλλέγουν οι μέλισσες από τα λουλούδια, τα διάφορα φυτά και τους φυσικούς χυμούς και το αποθέτουν στην κυψέλη τους. Εκεί χάνει υγρασία και φτάνει στη κανονική του υγρασία που είναι 14-18%. Έτσι γίνεται ένα πυκνόρρευστο κολλώδες μείγμα από υδατάνθρακες και πολλές άλλες ουσίες.
Έχουν αναγνωρισθεί πάνω από 180 διαφορετικές ουσίες στο μέλι που το καθιστούν πολύτιμη τροφή.
Μια κουταλιά μέλι περιέχει μόνο 21 θερμίδες κι έχει 30% περισσότερη γλυκαντική δύναμη από μια κουταλιά ζάχαρη.
Όσον αφορά τους υδατάνθρακες, το μέλι περιέχει κυρίως φρουκτόζη (περίπου 38,5%) και γλυκόζη (περίπου 31%), και σε μικρότερα ποσοστά μαλτόζη, σουκρόζη και γαλακτόζη. Το λίπος και οι πρωτεΐνες περιέχονται σε μικρές ποσότητες.
Περιέχει επίσης πολλά αμινοξέα, όπως προλίνη, φαινυλαλανίνη, τυροσίνη, βαλίνη κλπ. καθώς και αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνη C, χρυσίνη, καταλάση κλπ.). Επίσης περιέχει μικρές ποσότητες ιχνοστοιχείων και βιταμινών, όπως βιταμίνη C, βιταμίνη B6, ριβοφλαβίνη, παντοθενικό οξύ, ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, νάτριο, κάλιο, σίδηρο, ψευδάργυρο κλπ.
Τέλος περιέχει και το ένζυμο οξειδάση της γλυκόζης το οποίο προάγει την
παραγωγή υπεροξειδίου του υδρογόνου, μιας ουσίας με ήπιες αντισηπτικές
ιδιότητες.
Έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα από τα αντιοξειδωτικά
συστατικά του έχουν σημαντική αντικαρκινική δράση. Θεωρείται επίσης
καταπραϋντικό, ήπιο καθαρτικό και χαλαρωτικό.
Μέλι και βήχας
Ο βήχας αποτελεί ένα από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους οι ασθενείς, ιδίως τα παιδιά επισκέπτονται το γιατρό. Ο βήχας, ιδίως ο νυκτερινός, είναι ενοχλητικός διότι διακόπτει τον ύπνο τόσο των παιδιών όσο και των γονιών.
Οι ασθενείς πληρώνουν καθημερινά τεράστια ποσά για αντιβηχικά φάρμακα, πολλά από τα οποία δεν έχουν επιστημονικά αποδειχθεί ότι έχουν ευεργετική επίδραση στο βήχα.
Όλες οι γνώσεις μας για την επίδραση του μελιού στο βήχα ήταν εμπειρικές μέχρι πρόσφατα που δημοσιεύθηκαν 2 μελέτες.
Οι μελέτες αυτές αποδείχνουν επιστημονικά την ευεργετική επίδραση που έχει το μέλι στη καταστολή του βήχα.
Πρώτη έρευνα
Στην πρώτη έρευνα, γιατροί από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας
μελέτησαν την αντιβηχική δράση του μελιού σε παιδιά και εφήβους ηλικίας
από 2-18 ετών και παρατήρησαν ότι η χορήγηση μικρής ποσότητας μελιού
πριν από τον ύπνο προκαλούσε μεγαλύτερη ανακούφιση στα παιδιά από το
νυχτερινό βήχα σε σύγκριση με τη δεξτρομεθορφάνη, που περιέχεται σε
πολλά αντιβηχικά φαρμακευτικά σκευάσματα.
Η έρευνα ήταν τυχαιοποιημένη και εν μέρει διπλά τυφλή.
Την πρώτη νύκτα δεν χορήγησαν καμιά ουσία, και οι γονείς κλήθηκαν να απαντήσουν σε 5 ερωτήσεις σχετικά με το βήχα ( συχνότητα, σοβαρότητα κλπ.) και την ποιότητα του ύπνου.
Τη δεύτερη νύκτα χορήγησαν στην τύχη, σε μερικά παιδιά μέλι, σε μερικά φάρμακο dextromethorphan με άρωμα και γεύση μελιού και στα υπόλοιπα εικονικό μέλι.
Στη συνέχεια οι γονείς απάντησαν και πάλι στις 5 ίδιες ερωτήσεις.
Όλα τα παιδιά παρουσίασαν βελτίωση της κατάστασής τους , αλλά το μέλι σημείωσε την υψηλότερη βαθμολογία στην κλίμακα (από 1-7) των γονιών σχετικά με τα συμπτώματα του βήχα των παιδιών τους.
Δεύτερη έρευνα
Η δεύτερη έρευνα έγινε στο Ισραήλ από τον Cohen και τους συνεργάτες του και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Paediatrics.
Στη μελέτη αυτή έλαβαν μέρος 300 παιδιά με λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, από 1-5 χρονών, από 6 διαφορετικές παιδιατρικές κλινικές.
Παιδιά με άσθμα, πνευμονία, ιγμορίτιδα και αλλεργική ρινίτιδα εξαιρέθηκαν από τη μελέτη.
Τα 300 παιδιά χωρίστηκαν σε τέσσερις διαφορετικές ομάδες. Στις τρεις ομάδες χορηγήθηκαν 2 κουταλάκια (10 γραμμάρια) μελιού διαφορετικής προέλευσης (εσπεριδοειδή, ευκάλυπτος και λουλούδια), μισή ώρα πριν τον ύπνο. Στην τέταρτη ομάδα χορηγήθηκε εικονικό μέλι που έμοιαζε στην σύσταση και στη γεύση με μέλι, αλλά στη πραγματικότητα δεν ήταν.
Τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν βάση ερωτηματολογίου που απάντησαν οι γονείς για τις επόμενες 2 ημέρες.
Οι ερωτήσεις αφορούσαν:
1. Τη συχνότητα του νυκτερινού βήχα.
2. Πόσο σοβαρός ήταν κατά τη γνώμη τους ο βήχας.
3. Πόσο ενοχλητικός ήταν ο βήχας.
4. Κατά πόσο ο βήχας επηρέαζε τον ύπνο των γονιών και των παιδιών.
Τα συμπεράσματα της έρευνας αυτής έδειξαν ότι η βελτίωση τόσο του νυκτερινού βήχα όσο και του ύπνου ήταν μεγαλύτερη στα παιδιά που τους χορηγήθηκε μέλι (οποιασδήποτε προέλευσης) πριν από τον ύπνο σε σχέση με τα παιδιά που τους χορηγήθηκε εικονικό μέλι.
Συμπέρασμα
Το
μέλι φαίνεται να είναι εξ ίσου, ή και πιο αποτελεσματικό για την
καταστολή του βήχα σε σχέση με τα αντιβηχικά φάρμακα που κυκλοφορούν
ελευθέρα στην αγορά χωρίς συνταγή.
Η Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία, το FDA, αλλά και Ομοσπονδιακοί Σύμβουλοι Υγείας ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι τα φάρμακα για το βήχα και το κοινό κρυολόγημα που χορηγούνται χωρίς συνταγή γιατρού δεν θα πρέπει να λαμβάνονται από παιδιά κάτω των 6 ετών. Αντί αυτού προτείνουν τη χορήγηση μελιού σαν πρόσθετο μέτρο για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος στα παιδιά.
Ο νυχτερινός βήχας που ταλαιπωρεί το παιδάκι σας μπορεί να καταπολεμηθεί δραστικά εάν του δώσετε ένα κουταλάκι μέλι λίγο πριν κοιμηθεί.
Το μέλι λοιπόν αποτελεί μια φθηνή, αποτελεσματική και αθώα επιλογή για την αντιμετώπιση του βήχα (ιδίως του νυκτερινού) στα παιδιά.
Μπορεί να συνδυαστεί με διάφορες άλλες ουσίες όπως το γάλα, το λεμόνι, η κανέλλα, το φασκόμηλο, το τσάι, το μαύρο πιπέρι, το θυμάρι, το σαλέπι και τα αιθέρια έλαια.
Προσοχή
Η κατανάλωση
μελιού θα πρέπει να γίνεται με μέτρο καθώς οι επιστήμονες προειδοποιούν
ότι το μέλι για τα βρέφη μέχρι ενός έτους απαγορεύεται διότι υπάρχει
κίνδυνος εμφάνισης αλλαντίασης (botulism).
Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή παραλυτική νόσος και οφείλεται στη νευροτοξίνη που ελευθερώνει κυρίως το Clostridium botulinum. Επειδή το μέλι μπορεί να περιέχει σπόρια του βακτηριδίου αυτού, δεν πρέπει να χορηγείται σε βρέφη κάτω των 12 μηνών, μέχρι δηλαδή να αναπτυχθεί η φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου οπότε ο κίνδυνος για αλλαντίαση από το μέλι εκμηδενίζεται.
Άρθρο του Νίκου Περσιάνη Παιδιάτρου
Παιδιατρική Εταιρία Κύπρου
Δημοσίευση σχολίου