Μέλι—Το Δώρο της Μέλισσας στον Άνθρωπο

ΚΑΠΟΙΟΣ εξαντλημένος Ισραηλίτης στρατιώτης βρήκε στο δάσος μια κηρήθρα που έσταζε μέλι, βούτηξε το ραβδί του σε αυτήν και έφαγε λίγο. Αμέσως, «τα μάτια του έλαμψαν» και αναζωογονήθηκε. (1 Σαμουήλ 14:25-30) Αυτή η Γραφική αφήγηση απεικονίζει μια από τις ιδιότητες που έχει το μέλι και η οποία ωφελεί τον άνθρωπο. Είναι πηγή ενέργειας με άμεση δράση, που αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες—κατά 82 περίπου τοις εκατό. Είναι ενδιαφέρον ότι, με την ενέργεια που δίνουν 30 και μόνο γραμμάρια μέλι, η μέλισσα θα μπορούσε θεωρητικά να κάνει πετώντας το γύρο του κόσμου!

Παράγουν οι μέλισσες μέλι μόνο προς όφελος του ανθρώπου; 

Όχι, το μέλι είναι η τροφή από την οποία εξαρτώνται οι ίδιες. Ένα μελίσσι μεσαίου μεγέθους χρειάζεται 10 με 15 κιλά μέλι για να επιβιώσει το χειμώνα. Σε μια αποδοτική περίοδο, όμως, το μελίσσι μπορεί να παραγάγει περίπου 25 κιλά μέλι, αφήνοντας περίσσευμα το οποίο τρυγούν και απολαμβάνουν οι άνθρωποι—καθώς και τα ζώα όπως οι αρκούδες και τα ρακούν.

Πώς παράγουν οι μέλισσες το μέλι;

Οι μέλισσες που αναζητούν τροφή συλλέγουν νέκταρ από τα λουλούδια απομυζώντας το με τη σωληνοειδή γλώσσα τους. Το κουβαλούν πίσω στην κυψέλη μέσα σε ένα από τα στομάχια τους. Μεταφέρουν το νέκταρ σε άλλες μέλισσες οι οποίες το «μασούν» για περίπου μισή ώρα, αναμειγνύοντάς το με ένζυμα που εκκρίνονται από αδένες του στόματός τους. Έπειτα το τοποθετούν σε εξαγωνικά κελιά κατασκευασμένα από κερί μέλισσας και, ανεμίζοντας τα φτερά τους, το αφυγραίνουν.* Όταν η περιεκτικότητα σε νερό μειώνεται σε λιγότερο από 18 τοις εκατό, τα κελιά καλύπτονται με λεπτό στρώμα κεριού. Το καλυμμένο μέλι μπορεί να διατηρηθεί για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Έχει αναφερθεί ότι στους τάφους των Φαραώ οι οποίοι ανάγονται περίπου 3.000 χρόνια στο παρελθόν βρέθηκε μέλι που ήταν από κάθε άποψη βρώσιμο.

Το Μέλι και οι Φαρμακευτικές του Ιδιότητες

Εκτός από το ότι είναι θαυμάσια τροφή—ένα πραγματικό απόθεμα βιταμινών Β, διαφόρων μετάλλων και αντιοξειδωτικών—το μέλι αποτελεί ένα από τα παλαιότερα γνωστά φάρμακα που παραμένει σε χρήση.* Η Δρ Μέι Μπέρενμπαουμ, εντομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στις ΗΠΑ, σχολιάζει: «Το μέλι χρησιμοποιείται επί αιώνες στην αντιμετώπιση διαφόρων ιατρικών προβλημάτων όπως είναι οι πληγές, τα εγκαύματα, ο καταρράκτης, τα δερματικά έλκη και τα γδαρσίματα».

Σχολιάζοντας το πρόσφατο ενδιαφέρον για τη φαρμακευτική αξία του μελιού, ο ειδησεογραφικός οργανισμός CNN αναφέρει: «Το μέλι, ως επίθεμα για τις πληγές, έχασε έδαφος όταν ανακαλύφτηκαν τα αντιβιοτικά επιθέματα στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Οι καινούριες έρευνες όμως—και η αύξηση των βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά—δίνουν σε αυτό το παλιό παραδοσιακό γιατρικό μια θέση ανάμεσα στα σύγχρονα φάρμακα». 

Για παράδειγμα, ένας τομέας της έρευνας περιλαμβάνει τη θεραπεία εγκαυμάτων. Παρατηρήθηκε ότι οι ασθενείς ανέρρωσαν γρηγορότερα ενώ οι πόνοι και οι ουλές μειώθηκαν όταν χρησιμοποιήθηκαν επιθέματα από μέλι.

Μελέτες δείχνουν ότι λόγω ενός ενζύμου που προσθέτουν οι μέλισσες στο νέκταρ, το μέλι αποκτάει ήπιες αντιβακτηριακές και αντιβιοτικές ιδιότητες. Αυτό το ένζυμο δημιουργεί το υπεροξείδιο του υδρογόνου (οξυζενέ), το οποίο εξουδετερώνει βλαβερά βακτήρια.* Επιπρόσθετα, όταν το μέλι εφαρμόζεται τοπικά, έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει τη φλεγμονή και συμβάλλει στην ανάπτυξη υγιούς ιστού. Γι’ αυτόν το λόγο, ο Νεοζηλανδός βιοχημικός Δρ Πίτερ Μόουλαν λέει: «Το μέλι γίνεται αποδεκτό ως αξιόλογο και αποτελεσματικό θεραπευτικό μέσο από τη συμβατική ιατρική». Μάλιστα, η αυστραλιανή Υπηρεσία Θεραπευτικών Προϊόντων έχει εγκρίνει το μέλι ως φάρμακο, και το φαρμακευτικό μέλι πουλιέται ως προϊόν επάλειψης για τις πληγές σε εκείνη τη χώρα.

Πόσα άλλα τρόφιμα γνωρίζετε που να είναι τόσο ωφέλιμα και νόστιμα και συγχρόνως κατάλληλα για φαρμακευτική χρήση; Δεν είναι να απορεί κανείς που στο παρελθόν ψηφίστηκαν συγκεκριμένοι νόμοι για την προστασία των μελισσών και των μελισσοκόμων! Η καταστροφή δέντρων ή κυψελών όπου ζούσαν μέλισσες αποτελούσε έγκλημα που τιμωρούνταν με βαριά πρόστιμα ή ακόμη και με θάνατο. Πράγματι, το μέλι είναι πολύτιμο δώρο για τον άνθρωπο και τιμάει τον Δημιουργό.

[Υποσημειώσεις]

Το κερί από το οποίο οι μέλισσες κατασκευάζουν την κηρήθρα παράγεται από ειδικούς αδένες που υπάρχουν στο σώμα της μέλισσας. Το εξαγωνικό σχήμα των κελιών της κυψέλης επιτρέπει στα λεπτά τοιχώματά της, που έχουν πάχος ένα τρίτο του χιλιοστού, να συγκρατούν βάρος 30 φορές μεγαλύτερό τους. Συνεπώς, η κυψέλη είναι ένα θαύμα μηχανικής.

Το μέλι δεν συστήνεται ως τροφή για βρέφη λόγω του πιθανού κινδύνου της βρεφικής αλλαντίασης.

Εφόσον το ένζυμο καταστρέφεται από τη ζέστη και την έκθεση στο φως, το μέλι που χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι μη παστεριωμένο.

Το Μέλι στη Μαγειρική

Το μέλι είναι γλυκύτερο από τη ζάχαρη. Έτσι λοιπόν, ως υποκατάστατο της ζάχαρης, να χρησιμοποιείτε μέλι ίσο με το μισό ή τα τρία τέταρτα της ποσότητας ζάχαρης που θα χρησιμοποιούσατε. Επίσης, εφόσον το μέλι περιέχει νερό σε ποσοστό 18 περίπου τοις εκατό, να μειώνετε αναλόγως τη χρήση υγρών στη συνταγή σας. Αν δεν περιλαμβάνονται καθόλου υγρά, να προσθέτετε δύο κουταλιές της σούπας αλεύρι για κάθε φλιτζάνι μέλι. Για ψήσιμο στο φούρνο, να προσθέτετε επίσης μισό κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα για κάθε φλιτζάνι μέλι και να μειώνετε τη θερμοκρασία του φούρνου σας κατά 15 βαθμούς Κελσίου.

Πηγή