Τα υμενόπτερα χωρίζονται σε
οικογένειες κυριότερες από τις οποίες είναι οι μέλισσες και οι σφήκες.
Στις πρώτες ανήκει η κοινή μέλισσα και η άγριομέλισσα ή βομβίνος
(buble bee). , στις δεύτερες οι σφήκες (υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη), ο
πολίστας (μικρή σφήκα που βρίσκεται συνήθως σε στέγες και σοφίτες και φτιάχνει
φωλιά που μοιάζει από χαρτί) και η μεγάλη σφήκα ή σερσέγκι ή σκούρκος (European
Hornet).
Για την ταξινόμηση-ονομασία των υμενοπτέρων του ελληνικού χώρου
κοιτάξτε τον πίνακα:
Τα δηλητήριά τους έχουν
ορισμένα κοινά αλλεργιογόνα αλλά και κάποια άλλα που είναι ειδικά για κάθε
ομάδα – αν υπάρχουν δηλαδή στη μέλισσα δεν υπάρχουν στη σφήκα και το
αντίστροφο. Εξαιτίας αυτών, ένας ασθενής μπορεί να είναι αλλεργικός μόνο στη
μέλισσα, μόνο στη σφήκα ή και στα δύο. Γι’αυτό
σημαντικό μέρος της δουλειάς του Αλλεργιολόγου είναι να ταυτοποιήσει με
ακρίβεια το αίτιο της αλλεργίας.
Εδώ, πρέπει να τονίσουμε κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, που συχνά
δημιουργεί σύγχυση και παρερμηνείες.
Οι εξετάσεις που γίνονται για
τη διερεύνηση της αλλεργίας, δείχνουν αν ένας ασθενής είναι ευαισθητοποιημένος.
Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και αλλεργικός!
Ευαισθητοποιημένος δε σημαίνει και απαραίτητα αλλεργικός
Μπορεί δηλαδή σε κάποιον, όλα τα τεστ και οι εξετάσεις να
«δείχνουν αλλεργία» αλλά να ανέχεται τα τσιμπήματα χωρίς οποιοδήποτε πρόβλημα.
Αυτό έχει την εξής σημαντική συνέπεια: οι εξετάσεις είναι απαραίτητες και
εξαιρετικά χρήσιμες σε περίπτωση θετικού ιστορικού αντίδρασης, σε περίπτωση
δηλαδή που έχει ήδη τσιμπηθεί κάποιος και έχει προκληθεί ορισμένου βαθμού
αντίδραση. Αντίθετα, αν δεν υπάρχει ιστορικό τσιμπήματος ή αν αυτό προκάλεσε
μόνο ήπια, τοπική αντίδραση, εξετάσεις μπορούν να γίνουν αλλά τα αποτελέσματά
τους δε δίνουν σαφείς απαντήσεις. Με άλλα λόγια, δυστυχώς στην παρούσα φάση δε
μπορεί να γίνει αξιόπιστος προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού.
Ποιες είναι οι εξετάσεις που οδηγούν στην ορθή διάγνωση;
Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη είναι αιματολογικός έλεγχος που γίνεται σε ειδικά εργαστήρια. Πρόκειται για τα αποκαλούμενα RAST ή CAP τα οποία δείχνουν αν υπάρχουν ειδικά αντισώματα στο αίμα του ασθενούς καθώς και έναντι ποιου δηλητηρίου αυτά κατευθύνονται. Τα τελευταία χρόνια η έρευνα έχει προοδεύσει πολύ και οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να διαχωρίσουν με μεγάλη ακρίβεια το «ένοχο» έντομο.
ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Ο αιματολογικός έλεγχος και οι δερματικές δοκιμασίες είναι οι πιο
συχνά χρησιμοποιούμενες εξετάσεις. Σχεδόν σε κάθε περίπτωση γίνονται παράλληλα
καθώς η μία συμπληρώνει και επιβεβαιώνει την άλλη.
Σε κάθε περίπτωση ο Αλλεργιολόγος ζητά έλεγχο για ολική IgE. Σε
γενικές γραμμές, πρόκειται για το σύνολο των αντισωμάτων στο αίμα που
σχετίζονται με τις αλλεργικές εκδηλώσεις. Ο ιατρός όμως με βάση την ολική IgE
θα αξιολογήσει τις πολύ σημαντικότερες ειδικές IgE.
Πολύ μεγαλύτερης σημασίας είναι οι ειδικές IgE που ανιχνεύονται
στο αίμα με τις εξετάσεις που είναι γνωστές ως RAST ή CAP. Λέγονται ειδικές
γιατί ανιχνεύουν τα αντισώματα.
Τι είναι τα αντισώματα;
Τα αντισώματα ή ανοσοσφαιρίνες είναι τα εκτελεστικά όργανα του αμυντικού συστήματος του οργανισμού. Κατασκευάζονται με μοναδικό στόχο να αναγνωρίζουν τους εισβολείς και να τους καταστρέφουν. Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν πέντε κατηγορίες αντισωμάτων (immunoglobulins, σε συντομία Ig) που χαρακτηρίζονται με ένα γράμμα του λατινικού αλφαβήτου: IgG, IgA, IgM, IgD και IgE. Όλα τα αντισώματα είναι πρωτεϊνες αλλά η κάθε κατηγορία έχει διαφορετική κατασκευή και λειτουργία π.χ. το αντίσωμα IgA βρίσκεται στα υγρά του σώματός μας (σάλιο, δάκρυα κ.α.) και προστατεύει από τα μικρόβια.
Η δεύτερη κατηγορία εξετάσεων είναι τα δερματικά τεστ.
Αυτά επιβεβαιώνουν τα ευρήματα του αιματολογικού ελέγχου και
επιπλέον δίνουν ένα μέτρο της βαρύτητας της αντίδρασης. Η ταυτόχρονη τέλεση και
των δύο εξετάσεων είναι απαραίτητα καθώς δίνει τη μέγιστη δυνατή πληροφορία
στον αλλεργιολόγο.
Οι δερματικές δοκιμασίες
συνίστανται στην εισαγωγή ελάχιστης ποσότητας από ειδικά εκχυλίσματα στο δέρμα
του ασθενούς και η παρακολούθηση της πρόκλησης ενδεχόμενης αντίδρασης. Σε αυτήν
την περίπτωση επιβεβαιώνεται ότι ο ασθενής αναγνωρίζει την ουσία που του
χορηγήθηκε ως αλλεργιογονική και τότε λέγεται ότι είναι ευαισθητοποιημένος.
ΛΕΜΕ ΞΑΝΑ
Προσοχή! Ευαισθητοποιημένος δε σημαίνει και απαραίτητα αλλεργικός. Αυτό κρίνεται από τον Αλλεργιολόγο μετά από
συνεκτίμηση πολλών παραγόντων και επομένως δε θα πρέπει να λαμβάνονται
αποφάσεις βασιζόμενες μόνο σε μία ενδεχόμενη θετική δερματική δοκιμασία. Οι
δερματικές δοκιμασίες είναι τριών τύπων: οι δοκιμασίες νυγμού, οι ενδοδερμικές
δοκιμασίες και οι δοκιμασίες επικόλλησης και γίνονται σε οποιοδήποτε
εξειδικευμένο Αλλεργιολογικό Τμήμα ή Ιατρείο από ειδικούς Αλλεργιολόγους.
Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Δημοσίευση σχολίου