Μελισσοθεραπεία

Η μελισσοθεραπεία (apitherapy) ή η θεραπεία με προϊόντα μελισσών όπως το μέλι είναι μια ιστορική παράδοση. Το μέλι έχει μια μακροχρόνια ιστορία χρήσης στην ιατρική. 

Χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες και τους Σουμέριους. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Ασσύριοι, Κινέζοι, Έλληνες και Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν το μέλι, μόνο του ή σε συνδυασμό με βότανα, για να θεραπεύουν πληγές και ασθένειες του εντέρου. Ο Μωάμεθ αναφέρει τη χρήση του μελιού ως θεραπεία κατά της διάρροιας, ενώ ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι το μέλι ανακουφίζει τις πληγές και τους ερεθισμούς των οφθαλμών.

Στον εικοστό αιώνα η χρήση του μελιού έχει αναφερθεί για τη θεραπεία πληγών λόγω των καλών αντιμικροβιακών του ιδιοτήτων. Οι Ρώσοι το χρησιμοποίησαν στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο για να προλάβουν τη μόλυνση και για να επιταχύνουν τη θεραπεία των πληγών.

Το μέλι εξακολουθεί να θεωρείται ως φάρμακο και στη σημερινή παραδοσιακή ιατρική. Η αύξηση του ενδιαφέροντος για εναλλακτικές θεραπείες στη σύγχρονη εποχή είτε λόγω ανάπτυξης ανθεκτικότητας των βακτηρίων στα φάρμακα είτε λόγω εμφάνισης ανεπιθύμητων παρενεργειών πολλών φαρμακευτικών αγωγών επανέφερε το ενδιαφέρον των ανθρώπων γύρω από το μέλι και τις φαρμακευτικές του χρήσεις.

Πιο αναλυτικά το μέλι χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των παρακάτω ασθενειών ή προβλημάτων υγείας:

Πεπτικό – Απεκκριτικό Σύστημα

Το μέλι συγκεκριμένα συστήνεται σε περιπτώσεις μειωμένης όρεξης, ή νευρικής ανορεξίας, ιδιαίτερα σε νεαρής ηλικίας άτομα. Η επίδρασή του απορρέει κυρίως από την αντιερεθιστική, αναλγητική, αντιοξειδωτική και ανοσοποιητική δράση του. Η καθημερινή κατανάλωση μελιού ελαττώνει τον συνολικό αριθμό μικροβίων του εντέρου και βοηθά στη θεραπεία των ασθενών από έλκος του δωδεκαδάκτυλου ή έλκος στομάχου. Από μελέτες που έγιναν διαπιστώθηκε ότι η διάρροια και η γαστρεντερίτιδα αντιμετωπίζονται με μέλι. Ακόμα βρέθηκε ότι το μέλι είναι κατάλληλη γλυκαντική ουσία για γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς δεν παρεμποδίζει την αύξηση των κοινών βακτηριδίων όπως Streptococcusthermophilus, Lactobacillusacidophilusπου είναι σημαντικά για τη διατήρηση της υγείας του γαστροεντερικού συστήματος.

Αναπνευστικό σύστημα

Το μέλι μαζί με την πρόπολη, ως propohoney, έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της χρόνιας βρογχίτιδας. Επιπρόσθετα, ο συνδυασμός μελιού και συγκεκριμένων αιθέριων ελαίων (arohoney) έχει δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της πνευμονίας.

Ωτορυνολαρυγγικά προβλήματα

Το μέλι έχει χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως ο βήχας, η φαρυγγίτιδα και η λαρυγγίτιδα. Από τους πρώτους που αναγνώρισαν αυτή τη δράση του μελιού, ο Διοσκουρίδης (50 π.Χ.) συνιστούσε τη χρήση του για την αντιμετώπιση του βήχα και των φλεγμονών στο λαιμό και στις αμυγδαλές. Η αντιβηχική, αποχρεμπτική και καταπραϋντική του δράση συνδέεται με την περιεκτικότητά του σε συγκεκριμένα πτητικά συστατικά, καθώς επίσης και στην αντιμικροβιακή του δράση. Μέλι λεβάντας, θυμαριού ή ελάτης, ή ο συνδυασμός πρόπολης με ένα από τα παραπάνω έχει ευεργετική επίδραση σε περιπτώσεις αφωνίας ή βραχνάδας.

Κυκλοφορικό σύστημα

Τα περισσότερα προϊόντα της μέλισσας επιδρούν ευνοϊκά στην κυκλοφορία του αίματος και στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Η ακετυλοχολίνη που περιέχεται στο μέλι αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα της κυκλοφορίας του αίματος και του καρδιακού ρυθμού, καθώς διευρύνει τις στεφανιαίες αρτηρίες και διευκολύνει τη λειτουργία της καρδιάς. Ίσως όμως η κυριότερη επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό που σχετίζεται με το κυκλοφορικό σύστημα, είναι η επίδραση των προϊόντων της μέλισσας και ιδιαίτερα του μελιού στη ρύθμιση του επιπέδου της «καλής»- HDL και «κακής» - LDL χοληστερόλης στο αίμα. Σε περιπτώσεις υψηλής πίεσης συνιστάται η κατανάλωση μελιού πορτοκαλιάς ή λεβάντας, ενώ σε περιπτώσεις χαμηλής πίεσης συνιστάται η κατανάλωση μελιού ελάτης.

Δερματολογικές παθήσεις

Μια από τις αποτελεσματικότερες χρήσεις του μελιού είναι η θεραπεία των πληγών. Σχεδόν όλοι οι τύποι των πληγών όπως γδάρσιμο, αποστήματα, εγκαύματα, χειρουργικές πληγές ή πληγές στα κοιλιακά τοιχώματα βρέθηκε ότι ανταποκρίνονται σε εφαρμογή θεραπείας μελιού. Η εφαρμογή του μελιού ως αλοιφή για τις πληγές οδηγεί σε διέγερση της διαδικασίας αποκατάστασης και καθαρίζει γρήγορα τη μόλυνση. Το μέλι έχει εξυγιαντική δράση στις πληγές, υποκινεί την αναγέννηση του ιστού και μειώνει τη φλεγμονή. Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται τοποθέτηση εμποτισμένων επιθεμάτων με μέλι πάνω στις πληγές.

Η αλοιφή μελιού επιταχύνει τη διαδικασία θεραπείας, αποστειρώνει την πληγή, μειώνει τον πόνο, ελαττώνει τη φλεγμονή και τα σημάδια και έχει το πλεονέκτημα της εύκολης αλλαγής επιδέσμου με το χαμηλότερο κόστος. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για ταχεία θεραπεία αποστείρωσης βαριά μολυσμένων πληγών. Το ιξώδες, δηλαδή το πόσο παχύρευστο είναι το μέλι,δρα επιπλέον ως εμπόδιο ενάντια στη μόλυνση των πληγών. Επιπρόσθετα, η οξύτητα του μελιού ενισχύει την αντιβακτηριακή δραστηριότητα. Ένα από τα κυριότερα πλεονεκτήματα της χρήσης του μελιού είναι ότι δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις.

Οφθαλμολογία και μέλι

Το μέλι χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την αντιμετώπιση διάφορων οφθαλμολογικών συνθηκών όπως βλεφαρίτιδα, κερατίτιδα, επιπεφυκίτιδα, τραυματισμούς του κερατοειδούς και τα χημικά και θερμικά εγκαύματα στα μάτια. Εφαρμογή του μελιού σε μολυσματική επιπεφυκίτιδα μειώνει την ερυθρότητα και το πρήξιμο.

Μέλι και οδοντιατρική

Έρευνες αποδεικνύουν ότι το μέλι είναι τελείως ακίνδυνο για την

αδαμαντίνη των δοντιών. Η ιδιότητα αυτή αποδίδεται κυρίως στην

περιεκτικότητα του μελιού σε βασικά συστατικά, που θεωρούνται υπεύθυνα για την προστασία των δοντιών από τη διάβρωση, όπως το φθόριο, ο φώσφορος και το ασβέστιο.

Μέλι και διαβήτης

Από μία κλινική δοκιμή η χρήση του μελιού σε διαβήτη τύπου Ι και τύπου ΙΙ, οδήγησε σε σημαντική μείωση του γλυκαιμικού δείκτη σε σύγκριση με χρήση γλυκόζης ή σακχαρόζης. Έρευνες έδειξαν ότι το μέλι στο πρόγευμα δεν έχει καμία πρόσθετη οξεία υπεργλυκαιμική επίδραση σε ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ, συνεπώς θα μπορούσε να είναι ένα κατάλληλο γλυκαντικό για τα άτομα αυτά.

Μέλι και αλκοόλ

Στο ίδιο πλαίσιο δράσης πρέπει να αναφερθεί και η σημαντική βοήθεια που προσφέρει το μέλι στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, όπως η κίρρωση του ήπατος. Η φρουκτόζη που περιέχεται στο μέλι επιταχύνει τον μεταβολισμό του οινοπνεύματος κατά  39% στον άνθρωπο. Μάλιστα, η αλκοολική μέθη αντιμετωπίζεται με κατανάλωση 3 κουταλιών της σούπας μέλι ανά ώρα.

Μέλι και καρκίνος

Μελέτες έχουν γίνει και όσον αφορά την επίδραση του μελιού στην ανάπτυξη του καρκίνου. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αλλά χρειάζεται παραπέρα έρευνα για να αποκαλυφθεί ο μηχανισμός με τον οποίο το μέλι αναστέλλει την ανάπτυξη των όγκων. Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή τη στιγμή από τη μια πλευρά διερευνώνται οι αντικαρκινικές ιδιότητες του μελιού ενώ από την άλλη έχει αποδειχθεί η ενισχυτική δράση του στα υγιή κύτταρα ασθενών που υπόκεινται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολίες.

Στα πλαίσια συστηματικής μελέτης που έγινε από τον Τομέα Φαρμακογνωσίας-Χημείας Φυσικών Προϊόντων του Φαρμακευτικού Τμήματος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, έγιναν αναλύσεις σε 49 διαφορετικά μέλια από 30 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή ορισμένα από αυτά εμφανίζουν την ικανότητα να αποτρέπουν το σχηματισμό ελευθέρων ριζών στον οργανισμό και να προστατεύουν το DNA των κυττάρων, μετά από έκθεση σε οξειδωτικούς παράγοντες όπως το υπεροξείδιο του υδρογόνου, οι οποίοι ευθύνονται για μία σειρά ασθενειών όπως ο καρκίνος ή ακόμα για τη φυσιολογική γήρανση.

ΑΠΟ ΤΗΝ : ΓΕΡΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – ΤΕΧΝΟΛΟΓΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ