Η σωστή ανάπτυξη του μελισσιού προϋποθέτει πάνω απ’ όλα αγάπη και σεβασμό στη μέλισσα.
Την αύξηση των θερμοκρασιών την τρέχουσα περίοδο ακολουθεί και η ραγδαία ανάπτυξη των μελισσιών που διατηρούν αρκετοί συμπάροικοι στον κήπο τους.
Η σωστή ανάπτυξη του μελισσιού προϋποθέτει πάνω απ’ όλα αγάπη και σεβασμό στη μέλισσα, γνώση της μέλισσας ως άτομο αλλά και του μελισσιού σαν οργανισμό και φυσικά σωστή και τον κατάλληλο χρόνο εφαρμογή των διαφόρων μελισσοκομικών χειρισμών
Η επιθεώρηση της κυψέλης αποτελεί έναν από τους βασικούς μελισσοκομικούς χειρισμούς που πρέπει να κατέχει ο κάθε μελισσοκόμος.
Οι μέλισσες έχουν εμφανιστεί στη γη περίπου πριν 80 εκατομμύρια χρόνια και δεν έχουν εξημερωθεί, όπως κάποια άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Η επιθετικότητα αυτή έχει αρκετές διαβαθμίσεις. Έτσι έχουμε μέλισσες που χαρακτηρίζονται πολύ ήρεμες καθώς και μέλισσες οι οποίες είναι πολύ επιθετικές.
Παραδείγματος χάριν η Apis mellifera macedonica είναι πολύ ήρεμη σε αντίθεση με την Apis mellifera cypria που είναι πολύ επιθετική. Επίσης η ιταλική μέλισσα (Apis mellifera ligustica) η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη στη Μελβούρνη είναι πολύ ήρεμη.
Η επιθετικότητα των μελισσών επηρεάζεται και συγκεκριμένα αυξάνεται από τις καιρικές συνθήκες. Το ηλεκτρικό δυναμικό στην κυψέλη είναι θετικό στην ηλιοφάνεια και αρνητικό σε βροχερή ημέρα. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις οι μέλισσες είναι ήρεμες.
Όταν όμως πάνω από το μελισσοκομείο περνάνε σύννεφα ή πλησιάζει μια καταιγίδα έχουμε απότομη αλλαγή του ηλεκτρικού δυναμικού, με αποτέλεσμα την αύξηση της επιθετικότητας των μελισσών.
Το σταμάτημα νεκταροέκκρισης των φυτών αυξάνει την επιθετικότητα των μελισσών. Άλλοι παράγοντες που επιδρούν στην αύξηση της επιθετικότητας των μελισσιών είναι η απουσία νερού, το είδος ανθοφορίας στην περιοχή που έχουμε τις κυψέλες μας (η Καστανιά/ ερείκη/ κουμαριά αυξάνουν την
επιθετικότητα), τα σκουρόχρωμα/ μάλλινα/ συνθετικά ρούχα του μελισσοκόμου, οι οσμές του μελισσοκόμου (π.χ. σκόρδου, αρωμάτων, αλκοόλ), η απρόσεκτη και μεγάλης διάρκειας επιθεώρηση, τα χτυπήματα στην κυψέλη, η ορφάνια του μελισσιού.
Επίσης σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της επιθετικότητας είναι η δηλητηρίαση από φυτοπροστατευτικά προϊόντα, η ύπαρξη εχθρών των μελισσών (π.χ. σφήκες/ πουλιά κλπ.) καθώς επίσης οι
γραμμές υψηλής τάσης και οι οσμές από γειτνιάζοντα εργοστάσια στην ευρύτερη περιοχή.
Η επιθεώρηση της κυψέλης θα πρέπει να λαμβάνει χώρα όταν ο καιρός είναι αίθριος και όταν οι περισσότερες συλλέκτριες nνέκταρος και γύρεως απουσιάζουν από την κυψέλη, δηλαδή πρωί και μεσημέρι. Η χρήση ανοιχτόχρωμων ρούχων επιδρά θετικά στην πετυχημένη επιθεώρηση της κυψέλης.
Επιθεωρούμε με αργές και σταθερές κινήσεις, γιατί οι μέλισσες αντιλαμβάνονται το χρόνο αποσπασματικά. Έτσι μας θεωρούν ακίνητους όταν επιθεωρούμε αργά και σταθερά
Ως καύσιμη ύλη στο καπνιστήρι χρησιμοποιούμε πευκοβελόνες/ ίσκα/ πριονίδι και τοποθετούμε χλωρό γρασίδι από πάνω για να μειώσουμε της θερμοκρασίας του καπνού.
Η διαδικασία της επιθεώρησης ξεκινά με την παρατήρηση της εισόδου της κυψέλης και του περιβάλλοντα χώρου της.
Έτσι αν παρατηρήσουμε απεκκρίσεις στην πρόσοψη της κυψέλης το μελίσσι κατά πάσα πιθανότητα ασθενεί από Νοσεμίαση. Σκοτωμένο γόνο στην σανίδα ης εισόδου το μελίσσι πάσχει από ασκοσφαίρωση (Κιμωλίαση).
Μέλισσες σκοτωμένες στο έδαφος μπροστά από την είσοδο, το μελίσσι ίσως έχει δηλητηριαστεί από φυτοφάρμακα, δηλητηριώδη φυτά ή έχει υποστεί λεηλασία.
Μέλισσες πεσμένες στο έδαφος με τσαλακωμένα τα φτερά, το μελίσσι ασθενεί από βαρρόα. Πρόπολη στην είσοδο με την μορφή κύκλων, το μελίσσι προσπαθεί να περιορίσει την απώλεια θερμότητας. Μέλισσες φρουροί στην είσοδο έχουμε περιορισμένη νεκταροέκκριση.
Πολλές μέλισσες στην είσοδο σημαίνει ότι το μελίσσι χαίρει άκρας υγείας.
Δημιουργία μελισσογενειάδας είναι ένδειξη ότι η βασίλισσα με το 60% περίπου των μελισσών είναι έτοιμο να εγκαταλείψει τη κυψέλη και να αναζητήσει νέο μέρος όπου θα χτίσει τις κηρήθρες του (είναι δηλαδή το μελίσσι έτοιμο να σμηνουργήσει).
Η επιθεώρηση συνεχίζεται στο εσωτερικό της κυψέλης με τη σειρά των ενεργειών να έχει ως ακολούθως:
– Ανάβουμε το καπνιστήρι (προσέχουμε να μην προκαλέσουμε φωτιά).
Τοποθετούμε χλωρό γρασίδι από πάνω ώστε να μην είναι πολύ ζεστός ο καπνός
– Προσεγγίζουμε την κυψέλη από πλάγια ή πίσω, ώστε κατά την διάρκεια της επιθεώρησης να έχουμε πλάτη τον ήλιο. Ποτέ δεν προσεγγίζουμε την κυψέλη από την πλευρά της εισόδου
– Καπνίζουμε την είσοδο της κυψέλης ελαφρά
– Με την πάροδο ενός λεπτού, καπνίζουμε ελαφρά κι από μικρή χαραμάδα στο καπάκι. Σε κυψέλη ενός ορόφου αφαιρείται το καπάκι και τοποθετείται ανάποδα στο πλάι ή πίσω από την κυψέλη. Εάν το καπάκι έχει μεγάλο αριθμό
μελισσών ή και την βασίλισσα το τοποθετούμε αρχικά μπροστά στην είσοδο, ώστε να εισέλθουν μέσα στην κυψέλη
– Σε διώροφες ή πολυώροφες κυψέλες η επιθεώρηση ξεκινά από την γονοφωλιά (κάτω όροφος). Οι μελιτοθάλαμοι τοποθετούνται σκεπασμένοι πάνω σε κάποια βάση (π.χ. σε εφεδρικό εξωτερικό καπάκι)
Καπνίζουμε ελαφρά στην κορυφή των κηρηθροφορέων (πλαισίων)
– Αφαιρούμε το προτελευταίο πλαίσιο (δεύτερο), από την πλευρά του μελισσοκόμου και το τοποθετούμε από την άλλη πλευρά όρθιο. Προσέχουμε να μην στάξουν μέλια πάνω στα πλαίσια
– Ελέγχω για σφραγισμένο γόνο (σημαίνει ότι υπάρχει βασίλισσα), συμπαγής γόνο (νέα βασίλισσα με όρεξη), τρύπα στα σφραγισμένα κελιά (ασθένεια/ δηλητηρίαση γόνου/ στέρηση νερού, τροφής/ μπλοκάρισμα γόνου λόγω πολλή
τροφής), διάσπαρτος γόνος χωρίς βαθουλωμένα κελιά (κακή βασίλισσα)
– Εν συνεχεία αφαιρώ το πρώτο πλαίσιο προς τον μελισσοκόμο, το οποίο φέρει μέλι, το επιθεωρώ και το τοποθετώ στη θέση του
– Αφαιρούμε το τρίτο πλαίσιο το επιθεωρούμε και το τοποθετούμε στην θέσητου δεύτερου, χωρίς να αφήνουμε κενό
– Επαναλαμβάνουμε το ίδιο με τα επόμενα πλαίσια, μέχρι να φτάσουμε στοδέκατο, το οποίο μετά την επιθεώρηση το τοποθετούμε στην θέση του ένατου. Στη θέση του δέκατου τοποθετούμε το δεύτερο.
– Ποτέ δεν χωρίζουμε τα πλαίσια του γόνου, που συνήθως βρίσκεται από το τέταρτο έως το έβδομο πλαίσιο (στο κέντρο δηλαδή της κυψέλης)
– Με το πέρας της επιθεώρησης τοποθετώ και ασφαλίζω το εξωτερικό καπάκι.
Τέλος, θα πρέπει να έχουμε κατά νου να χρησιμοποιούμε τουλάχιστον μελισσοκομική μάσκα προσώπου ώστε να αποφύγουμε κεντρίσματα στο πρόσωπο τα οποία είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα επώδυνα και να μην το παρακάνουμε με
τις επιθεωρήσεις των μελισσιών καθόσον μπορεί να προκληθεί μείωση των πτήσεων συλλογής τροφών με συνολική μείωση των αποδόσεων μέχρι και 30%.
*O Ιωάννης Παλούκας, MSc. είναι γεωπόνος.
Δημοσίευση σχολίου