5 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

Με τον κλάδο της μελισσοκομίας απασχολούνται 24.600 μελισσοκόμοι περίπου, από τους οποίους το 30% είναι επαγγελματίες.

Η μελισσοκομία είναι ένας σημαντικός κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής για τη χώρα μας, όχι μόνο για την παραγωγή μελισσοκομικών προϊόντων, αλλά κυρίως για την τεράστια προσφορά της μέλισσας στην επικονίαση των φυτών και, κατ’ επέκταση, στην ισορροπία του οικοσυστήματος.

Το ελληνικό μέλι ξεχωρίζει. Είναι εξαιρετικής ποιότητας. με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γεύση που αναγνωρίζονται διεθνώς. Είναι από τα λίγα προϊόντα, που στη σύγχρονη εμπορική εποχή, συνδυάζουν την ποιότητα με την παράδοση.

Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικές περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες για την ανάπτυξη πολυάριθμων μελισσοκομικών φυτών, που δημιουργούν χαρακτηριστικές ελληνικές ποιότητες μελιού. Η χλωρίδα της Ελλάδας είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης. Συντίθεται από 6.600 taxa (είδη και υποείδη). Ο αριθμός των ενδημικών taxa ανέρχεται σε 1.274, μοναδικός πλούτος σε σχέση με την έκταση της χώρας μας. Τα είδη μελιού που παράγονται στη χώρα μας είναι πολλά και το καθένα έχει τη δική του ξεχωριστή αξία.

Το επάγγελμα του μελισσοκόμου είναι δυναμικό, παρέχοντας επαγγελματική διέξοδο και στήριξη του οικογενειακού εισοδήματος.

Η μεγάλη αφοσίωση του Έλληνα μελισσοκόμου σε ένα επάγγελμα ιδιαίτερα απαιτητικό, αλλά ταυτόχρονα  συναρπαστικό, η μακρόχρονη παράδοση, η συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση των μελισσοκόμων έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας. Έτσι, δικαίως οι μελισσοκόμοι μας θεωρούνται οι πλέον ενημερωμένοι αγρότες.

Η νομαδική μελισσοκομία, επίσης, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς του Έλληνα μελισσοκόμου. Μας προσφέρει ένα μοναδικό αποτέλεσμα, ποικιλία μοναδικών αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών.

Δυναμικός κλάδος για ανάπτυξη η ελληνική μελισσοκομία

Με τον κλάδο της μελισσοκομίας απασχολούνται 24.600 μελισσοκόμοι περίπου, από τους οποίους το 30% είναι επαγγελματίες. Ο αριθμός των μελισσιών πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια και η παραγωγή μελιού περίπου τους 20.000- 22.000 τόνους ετησίως.

Παρότι οι εξαγωγές μελιού έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, η διείσδυσή μας στις αγορές του εξωτερικού παραμένει χαμηλή, είμαστε, ως χώρα, ο 32ος εξαγωγέας μελιού παγκοσμίως με μερίδιο της τάξεως του 0,34%.

Η Ελλάδα μεταξύ των 27 κρατών-μελών της ΕΕ κατέχει:

• Την πρώτη θέση όσον αφορά τη μελισσοκομική πυκνότητα (11,5 μελίσσια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο).
• Τη δεύτερη θέση μετά την Ισπανία σε αριθμό μελισσιών.
• Την 6η θέση στην παραγωγή μελιού.
• Την πρώτη θέση στον αριθμό επαγγελματιών μελισσοκόμων.

Έχουμε προβλήματα: Ως σημαντικότερα ιεραρχούνται:

• Tο υψηλό κόστος παραγωγής, με βασικό συντελεστή διαμόρφωσης τις δαπάνες μετακινήσεων
• O έντονος ανταγωνισμός από φθηνές, αμφιβόλου ποιότητας εισαγωγές μελιού τρίτων χωρών, καθώς, η ιδιαίτερα χαμηλή τιμή του εισαγόμενου μελιού σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος παραγωγής του ελληνικού μελιού, αλλά και τα λιγότερο ανεπτυγμένα δίκτυα προώθησης, καθιστούν την ελληνική παραγωγή λιγότερο ανταγωνιστική
• O χαμηλός βαθμός συνεργασιών και συλλογικών δράσεων
• H ανεπαρκής προώθηση του μελιού στη διεθνή αγορά, οφειλόμενη, κυρίως, στην έλλειψη συλλογικής επιχειρηματικής δράσης, υποδομών, σωστού marketing κ.ά.

• H απώλεια μελισσοβοσκών από πυρκαγιές, εκχερσώσεις κ.ά

Υπάρχουν ευκαιρίες

Η ΕΕ δεν παράγει αρκετό μέλι, ώστε να καλύπτει τις δικές της καταναλωτικές ανάγκες. Το 2015, το ποσοστό αυτάρκειας ήταν περίπου 60%. Ο κλάδος παρουσιάζει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και στον εξαγωγικό κλάδο, χάρη στην άριστη ποιότητα των προϊόντων κυψέλης. Η ολοένα αυξανόμενη τάση των καταναλωτών προς την υγιεινή διατροφή δημιουργεί, επίσης, ευοίωνες προοπτικές για τις παραγωγικές και εξαγωγικές δραστηριότητες του κλάδου.

Η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί σε ισχυρό παίκτη στην αγορά μελιού.

5 βήματα για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας

1. Πρώτα η ποιότητα – Επώνυμο προϊόν

Το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας για ανταγωνιστικότητα στην παραγωγή μελιού και στα προϊόντα κυψέλης είναι να διατηρήσει υψηλή ποιότητα και να βασίσει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου πάνω σε αυτό. Αυτό αφορά όλους τους εμπλεκόμενους, μικρούς και μεγάλους παραγωγούς, συνειδητοποιημένους καταναλωτές και φορείς.

Η ελληνική μελισσοκομία πρέπει, επίσης, να στραφεί στην αξιοποίηση της πλούσιας γκάμας ιδιαίτερων τύπων μελιού που παράγει ο τόπος μας. Η παραγωγή τέτοιων μελιών πρέπει, εκτός από την τόνωση της εσωτερικής αγοράς, να στοχεύει και σε εξαγωγές.

Θα πρέπει συντονισμένα να αναδεικνύουμε τα προϊόντα μελισσοκομίας σε συνώνυμο της ποιότητας, της παράδοσης και αυθεντικότητας, ενσωματώνοντας την υπεραξία της μοναδικής ποικιλότητας στη μελισσοκομική χλωρίδα του τόπου μας, με εξωστρέφεια και καινοτομία.

2. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας

Η ανάπτυξη της ελληνικής μελισσοκομίας βασιζόμενης σε ορθές μελισσοκομικές πρακτικές θα επιτευχθεί με την εξέλιξή της σε επιχειρηματική, υιοθετώντας κατ’ αναλογία ορθές επιχειρηματικές πρακτικές:

• Αξιοποιώ ευρεία γκάμα προϊόντων της μέλισσας.
• Μελετώ και κατανοώ την αγορά
• Γνωρίζω τις προτιμήσεις των καταναλωτών
• Είμαι σε θέση να κοστολογώ τα προϊόντα που παράγω, ελέγχοντας τους παράγοντες του κόστους
• Προωθώ και αναδεικνύω τα προϊόντα μου.

Η συμμετοχή σε επενδυτικά προγράμματα (ΠΑΑ 2015-2020 κ.ά.) θα συμβάλει αποτελεσματικά στη βελτίωση των εγκαταστάσεων τυποποίησης-συσκευασίας. Επιπρόσθετα, οι πρωτότυπες-καινοτόμες συσκευασίες και η επέκταση σε μικρότερες μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της θέσης του προϊόντος στην αγορά.

3. Διεύρυνση της γκάμας των μελισσοκομικών προϊόντων

Οι μελισσοκόμοι θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους και στα άλλα προϊόντα του μελισσιού, πρόπολη, βασιλικός πολτός, γύρη, κερί. Τα προϊόντα αυτά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον από οικονομική και εμπορική άποψη και σημειώνεται, τελευταία, σημαντική άνοδος στη ζήτησή τους. Σήμερα, έχουν μικρή συμμετοχή στο εισόδημα του μελισσοκόμου, μπορούν, όμως, να αποτελέσουν σημαντική συμπληρωματική πηγή εισοδήματος.

4. Συλλογική οργάνωση για ισχυρή μελισσοκομία

Οι επιχειρήσεις του κλάδου είναι, ως επί το πλείστον, οικογενειακού χαρακτήρα, οργανωμένες παραδοσιακά. Χωρίς ενωμένη προσπάθεια είναι δύσκολο να γίνουμε ισχυροί παίκτες στην αγορά μελιού, να εξασφαλίσουμε, δηλαδή, τις ποσότητες, τις ποιότητες, την πιστοποίηση και τα κατάλληλα δίκτυα προώθησης.

Στα οφέλη της συλλογικής οργάνωσης (συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών) συμπεριλαμβάνονται η μείωση του κόστους παραγωγής και των επενδύσεων, η βελτίωση της τυποποίησης-συσκευασίας, η ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των παραγωγών, η διεύρυνση του αριθμού των αγοραστών και, φυσικά, ο επιμερισμός του επιχειρηματικού κινδύνου.

Πρέπει ο κλάδος να αξιοποιήσει τη δυνατότητα που δίνει το Μέτρο 9, για τη Σύσταση Οµάδων και Οργανώσεων Παραγωγών του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2015-2020 και, μέσα από αυτές και τους συνεταιρισμούς, να αντιμετωπίσουμε από κοινού τις προκλήσεις της αγοράς.

5. Ισχυροποίηση του ρόλου των Κέντρων Μελισσοκομίας

Το Δίκτυο των Κέντρων Μελισσοκομίας, το οποίο έχει εδραιωθεί και λειτουργεί από το 1998, αποτελεί καινοτόμο εργαλείο, τεχνικής και επιστημονικής στήριξης, πληροφόρησης και διασύνδεσης, μοναδικό ως προς τη δομή και τον τρόπο λειτουργίας του στο αγροτικό γίγνεσθαι.

Οι επιστήμονες που τα στελεχώνουν έχουν εξειδικευτεί εμβαθύνοντας σε όλο το φάσμα των απαιτήσεων που έχει ο κλάδος. Προωθώντας την ορθή μελισσοκομική πρακτική κατά την παραγωγή, αλλά και μετά τη συγκομιδή των μελισσοκομικών προϊόντων, εξασφαλίζουν τη βελτίωση της ποιότητας των ελληνικών μελισσοκομικών προϊόντων.

Είναι απαραίτητη η περαιτέρω αξιοποίηση του δικτύου των Κέντρων Μελισσοκομίας ως λειτουργικού κομματιού της ελληνικής μελισσοκομίας και ως εργαλείου για την περαιτέρω ανάπτυξή της. Η συμβολή τους σε όλες τις προαναφερόμενες δράσεις για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας είναι καθοριστική.

Το όραμα για την ελληνική μελισσοκομία είναι να αποκτήσει την κυρίαρχη θέση που της αξίζει στην παγκόσμια αγορά, το ελληνικό μέλι να αποτελεί πρεσβευτή της ποιότητας και μοναδικότητας των προϊόντων της ελληνικής φύσης.

Θα το πετύχουμε με σχεδιασμό, έμπνευση, οργάνωση, καθοδήγηση και συνεργασία.

Γράφουν: Φρειδερίκη Γκουλιαδίτη, Γεωπόνος, MSc, Κέντρο Μελισσοκομίας Αττικής, Αγροτικός Συνεταιρισμός Ερυθρών

Πηγή