Εγκεκριμένα σκευάσματα για την αντιμετώπιση της βαρρόα

Ένα μελίσσι, όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός κατά την διάρκεια της ανάπτυξής του έρχεται αντιμέτωπο με διάφορες αντίξοες συνθήκες, ασθένειες και εχθρούς.

Ένας από τους πιο σημαντικούς εχθρούς για την μέλισσα παγκοσμίως είναι το ακάρι βαρρόα το οποίο προσβάλει τον γόνο και τα ενήλικα άτομα της αποικίας.

Η έντονη και διαρκής προσβολή από το παράσιτο μειώνει την παραγωγικότητα του μελισσιού και μπορεί να οδηγήσει στην ολοκληρωτική του κατάρρευση.

Συνεπώς η εφαρμογή θεραπευτικών επεμβάσεων με σκοπό την καταπολέμηση του παρασίτου θεωρείται απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη του μελισσιού. Για τον έλεγχο της βαρρόα χρησιμοποιήθηκαν πολλά χημικά σκευάσματα με εντομοκτόνο-ακαρεοκτόνο δράση.

Ακολουθούν 7 εγκεκριμένα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της βαρρόα.

1) Perizin (Περιζίν)

Το σκεύασμα περιέχει την δραστική ουσία κουμαφώς (coumaphos). Το Περιζίν συνοδεύεται από μια συσκευή εφαρμογής. Σύμφωνα με τις οδηγίες της εταιρίας σε κάθε δεκάρι μελίσσι δίνονται 25 ml διαλύματος και η θεραπεία επαναλαμβάνεται μετά από μια εβδομάδα.

Η αποτελεσματικότητα του σκευάσματος κυμαίνεται από 82% έως 100% με μέσο όρο 94% .

Η συνεχής χρήση του έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση μεγάλων συγκεντρώσεων στο κερί και αυτό με την σειρά του την αυξημένη θνησιμότητα του γόνου.

Προτείνεται να μην χρησιμοποιούνται σκευάσματα με δραστική ουσία το κουμαφώς σε μελίσσια τα οποία εκτρέφουν βασίλισσες.

2) Apistan (Απιστάν)

Αποτελείται από πλαστικές ταινίες οι οποίες τοποθετούνται στις θέσεις 3-4 και 7-8 σε ένα δεκάρι μελίσσι για 6-7 εβδομάδες.

Η ουσία που περιέχει η κάθε ταινία είναι η τ-φλουφαλινέιτ καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε μελίσσια με γόνο.

Η αποτελεσματικότητά του κυμαινόταν από 92%-100%. Όμως η συνεχή χρήση για μια δεκαετία του μη εγκεκριμένου σκευάσματος Μαυρίκ το οποίο έχει την ίδια δραστική ουσία είχε ως αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ανθεκτικότητα στην βαρρόα (Θρασυβούλου 1998).

3) Bayvarol  (Μπαϊβαρόλ)

Το σκεύασμα έχει την μορφή πλαστικών ταινιών και περιέχει την ουσία φλουμεθρίν. Σύμφωνα με την εταιρία σε κάθε δυνατό μελίσσι τοποθετούνται 4 ταινίες στην γονοφωλιά παραμένοντας στην κυψέλη για 6 εβδομάδες και όχι παραπάνω.

Το σκεύασμα όπως και όλα τα υπόλοιπα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιόδους που τα μελίσσια συλλέγουν νέκταρ ή μελίτωμα. Επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ταυτόχρονα με άλλα θεραπευτικά μέσα εναντίον της βαρρόα, της νοσεμίασης ή άλλης ασθένειας.

4) CheckMite Strip (Τσέκ μάϊτ στρίπ)

Σκεύασμα με πλαστικές ταινίες που περιέχει την δραστική ουσία κουμαφώς. Οι ταινίες τοποθετούνται στην γονοφωλιά. Σύμφωνα με την εταιρία χρησιμοποιείται μια ταινία για κάθε 5 κηρήθρες γόνου για 42 ημέρες. Σε μελίσσι δυόροφο τοποθετούνται 4 ταινίες. Η επέμβαση δεν πρέπει να γίνει όταν οι μέλισσες συλλέγουν και αποθηκεύουν μέλι. Όπως με τα περισσότερα σκευάσματα η αποτελεσματικότητα των ταινιών είναι μεγαλύτερη όταν ο γόνος είναι περιορισμένος.

Με βάση τις παρατηρήσεις του Karazafiri και συν. (2008) προτείνεται οι ταινίες να παραμένουν λιγότερο χρονικό διάστημα στην κυψέλη (20 ημέρες) ώστε η επιβάρυνση του μελιού να είναι μικρότερη. Επίσης οι κηρήθρες που βρίσκονται σε επαφή με τις ταινίες δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μελιού.

 5) Apiguard (Απιγκαρντ)

Σκεύασμα στο οποίο η θυμόλη είναι ενσωματωμένη σε ζελέ βραδείας απελευθέρωσης. Το μείγμα βρίσκεται μέσα σε δίσκους αλουμινίου και χρησιμοποιείτε στην βιολογική μελισσοκομία. Ο κάθε δίσκος ανοίγεται και τοποθετείται στο κέντρο επάνω από τα πλαίσια. Για την θεραπεία απαιτούνται δύο εφαρμογές του 1 δίσκου (μία κάθε 2 εβδομάδες) ανά μελίσσι.

Οι εφαρμογές γίνονται προς το τέλος του καλοκαιριού μετά τη συλλογή του μελιού και όταν ελαττώνεται η υπάρχουσα ποσότητα γόνου.

Χρησιμοποιήθηκε το σκεύασμα σε πειράματα στην Αττική όπου φάνηκε η επίδραση της εξωτερικής θερμοκρασίας στην αποτελεσματικότητά του. Συγκεκριμένα τον χειμώνα του 2004 με μέση ημερήσια θερμοκρασία 14.3 °C η αποτελεσματικότητά του κυμάνθηκε απο 52% έως 84% με μέσο όρο 76% ενώ την άνοιξη του 2005 με μέση θερμοκρασία 16.8 °C  η αποτελεσματικότητα ήταν απο 77% έως 97% με μέσο όρο 87%.

Συνεπώς η αποτελεσματικότητα του σκευάσματος εξαρτάται από την θερμοκρασία, η οποία θα πρέπει να είναι πάνω από 15°C .

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε θερμοκρασίες >30°C  γιατί μπορεί να προκαλέσει λιποταξία στο μελίσσι.

Το σκεύασμα έχει επίσης αποτελεσματικότητα εναντίον της Ασκοσφαίρωσης και της τραχειακής ακαρίασης.

6) Apilife-Var (Απιλάϊφ Βαρ)

Το σκεύασμα αποτελείται απο πλακίδια απορροφητικού υλικού εμποτισμένα με μείγμα κρυσταλλικής θυμόλης 74%, ευκαλυπτέλαιου 16%, κρυσταλλικής μενθόλης 3.7% και κρυσταλλικής καμφοράς 3.7% αεροστεγώς κλεισμένα σε ειδικούς φακέλους.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην βιολογική μελισσοκομία.

Το πλακίδιο τοποθετείται στο επάνω μέρος των πλαισίων στο τέλος του καλοκαιριού μετά την συλλογή μελιού. Αντικατάσταση με νέο γίνεται μετά απο 15 ημέρες.

Στην Β.Ελλάδα αναφέρεται υψηλή αποτελεσματικότητα και αμελητέα μελισσοτοξικότητα όταν αυτό χρησιμοποιηθεί σε μέση θερμοκρασία 18°C στην δόση ενός πλακιδίου επι 24 ημέρες.

Στην Ν.Ελλάδα η εφαρμογή του σε μελίσσια με θερμοκρασίες που κυμάνθηκαν απο 17°C  έως 27°C  έδωσε αποτελέσματα 90.5%.

Η χαμηλή εξωτερική θερμοκρασία και η ύπαρξη γόνου επηρεάζει αρνητικά την αποτελεσματικότητα του Apilife-Var.

Το σκεύασμα χρησιμοποιείται σε θερμοκρασίες μεταξύ 18°C με 25°C .

7) Thymovar (Θυμοβάρ)

Σκεύασμα που χρησιμοποιείται στην βιολογική μελισσοκομία. Αποτελείται απο ταινίες που περιέχουν 15γρ θυμόλης η κάθε μία. Η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της ταινίας επιτυγχάνεται σε θερμοκρασίες μεταξύ 20°C  και 25°C .

Σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 30°C  δεν προτείνεται η εφαρμογή.

Η εταιρία προτείνει δύο εφαρμογές με δύο ταινίες κάθε φορά με μεσοδιάστημα 3-4 εβδομάδων. Αν παρατηρηθεί αποδιοργάνωση θα πρέπει να διακόπτεται.

Η αποτελεσματικότητα του σκευάσματος κυμαίνεται απο 54.2% έως 99.7%.

  Τέλος θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι:

- Τα χημικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται μέσα στην κυψέλη είναι επικίνδυνα για τις μέλισσες και εγκυμονεί ο κίνδυνος ρύπανσης των προϊόντων της, ιδιαίτερα όταν γίνεται απρόσεκτη και άκαιρη εφαρμογή τους.

- Η χρήση μη εγκεκριμένων σκευασμάτων εγκυμονεί μεγαλύτερους κινδύνους ρύπανσης του μελιού και θανάτους μελισσών.

- Η θεραπευτική αγωγή έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν τα μελίσσια έχουν περιορισμένο ή καθόλου γόνο.

- Ποτέ δεν θα πρέπει να εφαρμόζουμε θεραπεία όταν οι μέλισσες συλλέγουν και αποθηκεύουν τροφές (μέλι,γύρη) που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση.

- Η χρήση ενός και μόνου σκευάσματος για μεγάλο χρονικό διάστημα δημιουργεί ανθεκτικά στελέχη της βαρρόα στο συγκεκριμένο σκεύασμα.

Βιβλιογραφία:

Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας, Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Αθηνών (Ν.Μπακανδρίτου, Ι.Παπαναστασίου, Ε.Ροϊνιώτη), ΔΗΩ

Πρακτική Μελισσοκομία Α.Θρασυβούλου 2012

Πηγή