Οι Δραστηριότητες του Μελισσιού

Tα άτομα των τριών τάξεων έχουν τα ίδια βασικά γνωρίσματα, παρουσιάζουν όμως ορισμένες μορφολογικές και ανατομικές διαφορές, που έχουν σχέση με το ρόλο τους στη ζωή του μελισσιού. Όλες οι εργασίες σ’ ένα μελίσσι γίνονται από τις εργάτριες με ένα εντυπωσιακό καταμερισμό εργασίας. Παρακάτω θα αναλύσουμε τις εργασίες που εκτελούνται σ’ ένα μελίσσι.
 

Εκτροφή Γόνου

H εκτροφή του γόνου γίνεται από τις παραμάνες, κατά βάση νεαρές μέλισσες 5-13 ημερών. Οι παραμάνες ταΐζουν τον γόνο με μέλι, γύρη και βασιλικό πολτό και μεριμνούν ώστε η περιοχή του γόνου να έχει σταθερή θερμοκρασία 34-35°C. Για την περιποίηση μιας μόνο προνύμφης συμμετέχουν διαδοχικά πάνω από 2800 παραμάνες για περίπου 10 ώρες.

Περιποίηση Της Βασίλισσας

H βασίλισσα του μελισσιού συνοδεύεται πάντοτε από ένα αριθμό εργατριών, τις συνοδούς,οι οποίες έχουν ως αποστολή τους να την ταΐζουν, να την καθαρίζουν και να μεταδίδουν σε όλο το μελίσσι τις χημικές ουσίες ή αλλιώς φερομόνες που εκκρίνει. Όλες μαζί οι χημικές ουσίες που εκκρίνει η βασίλισσα λέγονται ‘βασιλική ουσία’ και ορίζουν την ταυτότητα και την μοναδικότητά της.

 

Καθαριότητα της Κυψέλης

Oι εργάτριες απομακρύνουν κάθε τι που θεωρούν ξένο για το μελίσσι, είτε αυτό είναι άχρηστο υλικό είτε παθογόνος οργανισμός. Ό,τι δεν μπορούν να απομακρύνουν το μουμιοποιούν με πρόπολη, που έχει μικροβιοκτόνες και μυκητοκτόνες ιδιότητες και αποτελεί το απολυμαντικό της κυψέλης. Οι εργάτριες επιχρίουν επίσης το εσωτερικό των κελιών με ελαιώδες επίχρισμα, που συλλέγουν από την γύρη γνωστό ως βάλσαμο γύρης. Με το επίχρισμα αυτό πιστεύεται ότι αποστειρώνονται εσωτερικά τα κελιά και ετοιμάζονται για την ωοτοκία της βασίλισσας.Η καθαριότητα της κυψέλης είναι υψίστης σημασίας για την επιβίωση του μελισσιού και είναι γεγονός. Αρκεί να σκεφτούμε ότι σε χώρο μικρότερο του ενός κυβικού μέτρου συναθροίζονται 40000 μέλισσες, και ο αέρας διατηρείται το ίδιο καθαρός όσο έξω από την κυψέλη. Άλλωστε οι μέλισσες δεν αφήνουν ποτέ τα περιττώματά τους μέσα στην κυψέλη.

Κτίσιμο Κηρήθρων

Oι κηρήθρες κατασκευάζονται από κερί, το οποίο παράγεται από τους κηρογόνους αδένες της εργάτριας μόνο μέλισσας, και είναι αρχικά διαυγές υγρό που στερεοποιείται αμέσως. Για να δραστηριοποιηθούν οι κηρογόνοι αδένες απαιτούνται υψηλές θερμοκρασίες και αφθονία σε νέκταρ, μέλι και γύρη. Κάθε κηρήθρα αποτελείται από πολυάριθμα εξαγωνικά διαμερίσματα τα κελιά, τα οποία διακρίνονται σε εργατικά, κηφηνοκελιά και βασιλικά κελιά. Στα κελιά αυτά αποθηκεύονται οι τροφές και εκτρέφεται ο γόνος.Στα εργατικά κελιά εκτρέφονται οι καινούργιες εργάτριες, στα κηφηνοκελιά οι καινούργιοι κηφήνες και στα βασιλικά κελιά οι καινούργιες βασίλισσες. Το εξαγωνικό σχήμα των κελιών είναι το πιο εργονομικό για την κατασκευή των κηρήθρων. Τα κυκλικά, οκταγωνικά ή πενταγωνικά κελιά αφήνουν κενά μεταξύ τους, ενώ τα τριγωνικά και τα τετραγωνικά έχουν μεγαλύτερη περίμετρο και άρα απαιτούν περισσότερο κερί για την κατασκευή τους.

Ρύθμιση της Θερμοκρασίας

Oι μέλισσες είναι δραστήριες μεταξύ 10°C και 38°C. Όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή, ομάδες εργατριών τοποθετημένες μέσα και έξω από την είσοδο της κυψέλης κινούν τα φτερά τους και κατευθύνουν ένα ρεύμα αέρα από έξω προς το εσωτερικό της κυψέλης και ένα άλλο με αντίστροφη κατεύθυνση. Ταυτόχρονα μια άλλη ομάδα εργατριών μεταφέρει νερό και το τοποθετεί σε σταγόνες, σε διάφορα σημεία του εσωτερικού της κυψέλης.Με τον αερισμό το νερό εξατμίζεται και προκαλείται πτώση της θερμοκρασίας. Όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλή οι εργάτριες σχηματίζουν τη μελισσόσφαιρα, μια συμπαγή στοιβάδα που αποτελείτε από πολλές μέλισσες τοποθετημένες πυκνά η μια δίπλα στην άλλη. Το πάχος αυτής της στιβάδας μεταβάλλεται ανάλογα με τις μεταβολές της θερμοκρασίας. Μέσα σ’ αυτή τη σφιχτή στοιβάδα η μάζα των υπολοίπων μελισσών είναι χαλαρή.Οι μέλισσες κυκλοφορούν, καταναλώνουν μέλι, και με μικροσυσπάσεις των θωρακικών μυών παράγουν την απαιτούμενη για την επιβίωση θερμοκρασία.

Πτήσεις Προσανατολισμού

H εργάτρια προτού αναλάβει καθήκοντα συλλέκτριας, βγαίνει από την κυψέλη και κάνει ορισμένες πτήσεις, για να αποτυπώσει στη μνήμη της τη μορφή, το χρώμα, τη θέση της κατοικίας της καθώς και τα χαρακτηριστικά σημάδια στη γύρω περιοχή. Οι πτήσεις αυτές γίνονται ομαδικά.

Φρούρηση της Εισόδου

H είσοδος της κυψέλης φρουρείται από μικρό η μεγάλο αριθμό εργατριών ανάλογα με τον κίνδυνο που διατρέχει το μελίσσι. Ο εισβολέας αντιμετωπίζεται με το κεντρί, ένα σύνθετο όργανο που αποτελείται από αδένες παραγωγής δηλητηρίου και φερομονών, κύστη που περιέχει το δηλητήριο και άλλα όργανα.Όταν μια εργάτρια κεντρίσει ένα θηλαστικό, το κεντριοφόρο σύστημα αποσπάται από το σώμα της με αποτέλεσμα το θάνατό της.Μετά την απόσπαση του κεντριού και για ένα περίπου λεπτό, η κύστη που περιέχει το δηλητήριο συσπάται και διοχετεύει όλο το δηλητήριο στο σώμα του θύματος. Το κεντρί δεν μπορεί να αποτραβηχθεί εύκολα από το σώμα του θύματος διότι φέρει άγκιστρα που εξυπηρετούν αυτό το σκοπό. Παράλληλα φερομόνες συναγερμού, που εκκρίνονται από αδένες του κεντριού σημαδεύουν τον εισβολέα, μετατρέποντάς τον σε κινητό στόχο για τις άλλες εργάτριες.Tο δηλητήριο της μέλισσας περιέχει βιογενείς αμίνες, ένζυμα, πολυπεπτίδια, διάφορα αμινοξέα και αρωματικές πτητικές ουσίες. Οι αντιδράσεις που προκαλούνται από αυτό είναι αλλεργικής φύσης. Τονίζεται ότι οι μέλισσες χρησιμοποιούν το κεντρί τους ως αμυντικό μέσο για να υπερασπίσουν την κοινωνία τους, και ότι η επιβίωσή τους στηρίζεται στο αμυντικό αυτό σύστημα. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι πρέπει να προστατεύσουν κάτι πολύτιμο, το μέλι, το οποίο αποθηκεύουν την άνοιξη και το καλοκαίρι για να επιβιώσουν τον χειμώνα.

Πηγή