Η Greenpeace περιγράφει γλαφυρά έναν
κόσμο χωρίς το πολύτιμο έντομο
Η παρουσία τους μπορεί να μας αφήνει
αδιάφορους, να μας χαροποιεί ή να μας προκαλεί άγχος, ωστόσο το μόνο σίγουρο
είναι πως η απουσία των μελισσών θα άλλαζε για πάντα την καθημερινότητά μας.
Οπως αναφέρει η Greenpeace σε έκθεσή της, ένας πλανήτης χωρίς μέλισσες θα
σήμαινε ταυτόχρονα ένας πλανήτης χωρίς καρπούζια, πεπόνια, αγγουράκια,
κολοκυθάκια, μελιτζάνες και δεκάδες άλλα αγαπημένα μας φρούτα και λαχανικά που
εξαρτώνται από τις μέλισσες για την επικονίασή τους, δηλαδή τη γονιμοποίηση του
άνθους ώστε να παραχθεί ο καρπός.
Πιο συγκεκριμένα, πάνω από το 35% της
παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τα έντομα-επικονιαστές. Εάν
αφανιστούν οι μέλισσες, θα αρχίσουν να εξαφανίζονται και 71 από τις 100 πιο
σημαντικές φυτικές καλλιέργειες παγκοσμίως που επικονιάζονται από τις μέλισσες.
Καρποί όπως τα μήλα, οι φράουλες και τα αμύγδαλα θα εμφανίσουν απότομη μείωση.
Χωρίς τις καλλιέργειες αυτές εκατομμύρια
άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής, αφού το 1/3 των καλλιεργειών
βασίζεται στην επικονίαση. Στην Ευρώπη μόνο πάνω από 4.000 είδη λαχανικών
μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών. Η εξαφάνιση των μελισσών
όμως θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις και στην οικονομία, αν αναλογιστούμε ότι
η οικονομική αξία της επικονίασης των μελισσών αποτιμάται σε 265 δισεκατομμύρια
ευρώ τον χρόνο παγκοσμίως.
Όπως εξηγεί έρευνα της Greenpeace, η
μεγαλύτερη απειλή για τις μέλισσες προέρχεται από τα χημικά φυτοφάρμακα υψηλής
τοξικότητας που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές καλλιέργειες. Αυτά τα πολύ
επικίνδυνα φυτοφάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των νεονικοτινοειδών, έχουν την
ιδιότητα να κυκλοφορούν σε όλα τα μέρη του φυτού. Οι μέλισσες τα προσλαμβάνουν
από τη γύρη και το νέκταρ, γεγονός που βλάπτει το νευρικό τους σύστημα και πολύ
συχνά τις οδηγεί στον θάνατο.
Οι ολοένα περισσότερες μονοκαλλιέργειες
που προωθεί η βιομηχανική γεωργία έχουν οδηγήσει στη μείωση της βιοποικιλότητας
και την καταστροφή οικοσυστημάτων πλούσιων σε ποικιλία. Οι μονοκαλλιέργειες
αποτελούν μεγάλο κίνδυνο γιατί οι μέλισσες για να επιβιώσουν πρέπει να
τρέφονται από μεγάλη ποικιλία ανθοφόρων φυτών.
Η Διεθνής Ενωση για την Προστασία της
Φύσης (IUCN) εκτιμά ότι τις επόμενες δεκαετίες θα εξαφανιστούν άλλα 20.000
ανθοφόρα φυτά. Αυτό επηρεάζει τις μέλισσες που ζουν σε μελίσσια και ακόμη
περισσότερο τις άγριες μέλισσες που χρειάζονται αδιατάρακτους βιότοπους για να
χτίσουν τις φωλιές τους.
Η ΛΥΣΗ
Αν πάρουμε μέτρα για την προώθηση της
βιοποικιλότητας στην αγροτική γη και την προστασία των οικοσυστημάτων που είναι
ακόμη ανέπαφα, μπορούμε να προσφέρουμε στις μέλισσες το περιβάλλον που
χρειάζονται. Το πρώτο βήμα είναι να εφαρμόσουμε νόμους που θα απαγορεύουν τη
χρήση των χημικών που αφανίζουν τις μέλισσες.
Τον Απρίλιο του 2013 η εκστρατεία της
Greenpeace και άλλων οργανώσεων οδήγησε σε μια σπουδαία νίκη: την απαγόρευση
τριών επικίνδυνων νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων στην πλειονότητα των
κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η εφαρμογή αυτής της απόφασης και η
απόσυρση των φυτοφαρμάκων από την αγορά είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα για να
σώσουμε τις μέλισσες. Παράλληλα όμως χρειάζεται και λήψη μέτρων για την
προώθηση της βιοποικιλότητας στην αγροτική γη και την προστασία των
οικοσυστημάτων που είναι ακόμη ανέπαφα. Ενέργειες όπως να φτιάξουμε φράχτες από
θάμνους και δέντρα και να δημιουργήσουμε περιοχές με άγρια λουλούδια, μαζί με
δίκτυα βιοτόπων, μπορούν να βοηθήσουν τις μέλισσες.
Ευτυχώς, η βιολογική γεωργία (χωρίς τη
χρήση χημικών φυτοφαρμάκων) επεκτείνεται σε πολλές χώρες, αφού ο έλεγχος των
ζιζανίων γίνεται μηχανικά και διατηρείται η βιοποικιλότητα. Η αμειψισπορά
(εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι) μειώνει την πίεση των παρασίτων στα
χωράφια και είναι ένα ακόμη μοντέλο γεωργίας φιλικής προς τις μέλισσες.
Τα εθνικά πάρκα και οι κήποι που έχουν
ντόπια φυτά ωφελούν τις μέλισσες, με την προϋπόθεση όμως ότι αποφεύγονται τα
χημικά φυτοφάρμακα και προστατεύεται η ποικιλία σε φυτά και δέντρα.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΜΕΛΙΣΣΕΣ
Η Greenpeace μάλιστα παραθέτει και
ορισμένες πρακτικές συμβουλές προκειμένου να προστατεύσουμε τις μέλισσες:
01 Απόφυγε τη χρήση φυτοφαρμάκων. Για τα
περισσότερα προβλήματα των φυτών υπάρχουν φυσικές λύσεις που δεν βλάπτουν το
περιβάλλον και την υγεία μας.
02 Προτίμησε βιολογικά προϊόντα ή
προϊόντα στα οποία δεν χρησιμοποιούνται νεονικοτινοειδή ή συστημικά φυτοφάρμακα.
03 Καλλιέργησε μελισσοκομικά φυτά.
Δέντρα: αμυγδαλιά, βερικοκιά, δαμασκηνιά, κορομηλιά, ροδακινιά, κερασιά, μηλιά,
πορτοκαλιά, χαρουπιά, φουντουκιά, κουτσουπιά, πεύκο, έλατο, ευκάλυπτος. Θάμνοι:
θυμάρι, ρίγανη, δεντρολίβανο, θρούμπι, φασκόμηλο, καλέντουλα, βρούβα, κουμαριά,
σινάπι, ρείκι, γαϊδουράγκαθο. Κατά προτίμηση τα φυτά αυτά θα πρέπει να
προέρχονται από βιολογικές καλλιέργειες ώστε να μην περιέχουν φυτοφάρμακα που
απειλούν τις μέλισσες.
04 Κάνε τον κήπο ή το μπαλκόνι σου
φιλικό για τις μέλισσες με πολλά και διαφορετικά είδη λουλουδιών που ανθίζουν
διαφορετικές εποχές το καθένα. Προτίμησε παραδοσιακές και ντόπιες ποικιλίες
αντί για υβρίδια.
05 Μην καταστρέφεις τις φωλιές των
αγριομελισσών που επικονιάζουν πάρα πολλά φυτά.
06 Να έχεις πάντα λίγο νερό σε κάποιο
σημείο γιατί το χρειάζονται οι μέλισσες.
07 Φτιάξε μια φωλιά για μέλισσες αλλά
και για άλλα ωφέλιμα έντομα.
08 Ακολούθησε πιστά τις οδηγίες που
αναγράφονται στην ετικέτα. Το λιγότερο που μπορείς να κάνεις, αν αποφασίσεις να
χρησιμοποιήσεις φυτοφάρμακα, είναι να ακολουθήσεις πιστά τις οδηγίες. Σε κάθε
περίπτωση απόφυγε τα νεονικοτινοειδή και συστημικά φυτοφάρμακα.
* Περιοδικό Hot Doc, #184, «Δεν υπάρχει
plan Bee», 28.7.2019
Δημοσίευση σχολίου