Αύξηση σε σύγκριση με το καταστροφικό 2021 σημείωσε η παραγωγή μελιού φέτος στην ΕΕ, με τεράστιες ωστόσο διακυμάνσεις ανάμεσα σε Βόρεια και Νότια Ευρώπη. Όπως αναφέρει η επισκόπηση των κεντρικών αγροτικών και συνεταιριστικών οργανώσεων COPA-COGECA, οι χαμηλότερες συγκομιδές παρατηρήθηκαν στις χώρες-μέλη της Νότιας Ευρώπης.
Εμβαθύνοντας στις τρέχουσες τάσεις της αγοράς, οι οργανώσεις διαπιστώνουν ότι η κατανάλωση φαίνεται να έχει μειωθεί κατά αρκετές ποσοστιαίες μονάδες σε ορισμένες περιοχές (χώρες της Βαλτικής, Γαλλία, Ελλάδα). Οι τιμές παραγωγού στο χύμα μέλι παραμένουν σταθερές ή αυξανόμενες, κυρίως λόγω του διογκωμένου κόστους παραγωγής και των χαμηλών αποθεμάτων.
Οι εισαγωγές από τρίτες χώρες εξακολουθούν να αυξάνονται, κυρίως σε ό,τι αφορά το μέλι κινεζικής, ουκρανικής, αργεντίνικης και τουρκικής προέλευσης.
Όλες οι παραπάνω παράμετροι οδηγούν σε ελαχιστοποίηση των περιθωρίων κερδοφορίας για τους μελισσοκόμους της ΕΕ, τη στιγμή που ο κλάδος του βιολογικού μελιού υποφέρει σε χώρες όπως η Φινλανδία και η Γαλλία, με τις πωλήσεις να μειώνονται κατά 15% στα καταστήματα βιολογικών προϊόντων και 8% στα σούπερ μάρκετ.
Κακή η εικόνα της παραγωγής στις χώρες-μέλη της Νότιας Ευρώπης
Η κλιματική αλλαγή έπληξε την παραγωγή της Μεσογείου μέσα από σφοδρούς καύσωνες και παρατεταμένες ξηρασίες. Για παράδειγμα, η Ιταλία βίωσε ένα ξηρό και ζεστό καλοκαίρι με ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και ένα φθινόπωρο πιο ζεστό από τον μέσο όρο.
Ως εκ τούτου, το κόστος παραγωγής αυξήθηκε, η παραγωγή μειώθηκε και οι αποθαρρημένοι από τις υψηλές τιμές καταναλωτές βρέθηκαν σε αναζήτηση φθηνών υποκατάστατων. Σύμφωνα με την επισκόπηση, αυτό δημιουργεί μια επικίνδυνη συνθήκη, καθώς ελλοχεύουν στην αγορά οι κινεζικές εισαγωγές, οι οποίες θα πρέπει να μπλοκαριστούν. Στο ιταλικό μέλι καταγράφεται πτώση της αυτάρκειας από 52% το 2020 σε 44% το 2021, παρά την αύξηση του αριθμού των κυψελών κατά 55% σε σύγκριση με μία πενταετία πριν.
Στην Πορτογαλία παρουσιάστηκε μεγαλύτερη ανάγκη για θρέψη μελισσών λόγω της ξηρασίας και της εμφάνισης της ασιατικής σφήκας που απειλεί τα μελίσσια. Το κόστος των γυάλινων βάζων διπλασιάστηκε, ενώ διαπιστώθηκε πρόβλημα ελλείψεων.
Επιβαρυντικά λειτούργησε και η μείωση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών για την καταπολέμηση της βαρρόα στα μελίσσια, όπως και το υψηλότερο κόστος ανά θεραπεία, εκτοξεύοντας τα κόστη και οδηγώντας αρκετούς παραγωγούς να σκεφτούν σοβαρά την προοπτική της μείωσης των δραστηριοτήτων τους.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Η αρχή της άνοιξης ήταν καλή για τις ροές μελιού από έλατο και βελανιδιά, ωστόσο μια επακόλουθη δυνατή βροχόπτωση μείωσε την παραγωγή. Στη συνέχεια, η απότομη αύξηση της θερμοκρασίας μείωσε την παραγωγή θυμαρίσιου μελιού στα νησιά και είχε ως αποτέλεσμα απώλειες αποικιών μέσα στην άνοιξη.
Μετά από ένα αρκετά δύσκολο καλοκαίρι, η φθινοπωρινή περίοδος ξεκίνησε με μόλις το 30% της περσινής παραγωγής να καλύπτεται, εναποθέτοντας όλες τις ελπίδες στο πεύκο, το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής μελιού στην Ελλάδα. Οι COPA-COGECA αναφέρουν ότι οι Έλληνες μελισσοκόμοι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις ξαφνικές μεταστροφές του καιρού, την κλιματική αλλαγή και τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές, όπως αυτή στο πευκοδάσος της Βόρειας Εύβοιας.
Η ελληνική παραγωγή για το 2022 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε λιγότερους από 15.000 τόνους, μια επίδοση που είναι πολύ χαμηλότερη από την περσινή. Στα ίδια επίπεδα βρίσκεται και η παραγωγή μελιού ανθέων, η παραγωγή μελιού ελάτης είναι σχεδόν μηδενική, ενώ η παραγωγή πευκομελιού είναι χαμηλότερη λόγω των πυρκαγιών στο πευκοδάσος της Εύβοιας. Σε χαμηλές πτήσεις κυμαίνεται και η παραγωγή θυμαρίσιου μελιού.
Σε αυτή την εικόνα σίγουρα έχει συντελέσει το κόστος των εισροών, το οποίο έχει αυξηθεί άνω του 60% λόγω της εκτόξευσης των τιμών των καυσίμων και της ζάχαρης. Ενδεικτικά, το εκτιμώμενο κόστος παραγωγής βρίσκεται στα 6,5 ευρώ/κιλό φέτος, από 4 ευρώ/κιλό πέρσι.
Όπως αναφέρουν οι επαγγελματικοί φορείς των μελισσοκόμων, οι ποσότητες μελιού που παράγονται στη χώρα μας μετά βίας καλύπτουν την εσωτερική ζήτηση και κάθε χρόνο μειώνονται σημαντικά.
Μεγάλες προκλήσεις για τον κλάδο
Οι ευρωπαϊκές οργανώσεις επισημαίνουν την ασιατική σφήκα, την κλιματική αλλαγή, τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις μέλισσες και τους άγριους επικονιαστές, το αυξανόμενο κόστος παραγωγής, την έξοδο επαγγελματιών από τον κλάδο λόγω έλλειψης κερδοφορίας και την επιβεβλημένη προστασία της εικόνας του μελιού από κρούσματα νοθείας και το συνθετικό «μέλι» ως μερικά από τα κυρίαρχα ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν για να ορθοποδήσει ξανά η ευρωπαϊκή μελισσοκομία.
Επιπλέον, σημειώνουν ότι οι εξαγωγές μελιού θα μειωθούν με το προκύπτον αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο μελιού. Σε αυτό το ζοφερό τοπίο, οι οργανώσεις τονίζουν ότι θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των μελισσοκόμων για τη μείωση του κόστους παραγωγής, τον εξορθολογισμό της εργασίας στον κλάδο και τη βελτιστοποίηση των εξαγωγικών αγορών. Ταυτόχρονα, υπάρχουν προοπτικές αύξησης του μεριδίου της βιολογικής παραγωγής μελιού.
Ενδεικτικά, οι επαγγελματικοί φορείς των μελισσοκόμων επικαλούνται το παράδειγμα της Ουγγαρίας, εκεί όπου ο κλάδος της μελισσοκομίας διέρχεται τη χειρότερη κρίση των τελευταίων 30 ετών. Η οικονομική ρευστότητα των μελισσοκόμων είναι πρακτικά ανύπαρκτη, το ενδιαφέρον από τη χονδρική και τις εξαγωγικές αγορές ελάχιστο και οι αποικίες των μελισσών εξαιρετικά αδύναμες.
Οι διακυμάνσεις των τιμών στο χύμα μέλι (χωρίς ΦΠΑ/κιλό, βασική τιμή χωρίς ποιοτικά έξτρα):
● Τσεχία: μέλι ελαιοκράμβης 3,6 ευρώ, μέλι φλαμουριάς 4 ευρώ, μέλι βελανιδιάς 4,4 ευρώ.
● Γερμανία: ανοιξιάτικο πολυανθόμελο 5,8 ευρώ, μέλι ελαιοκράμβης 5,9 ευρώ, καλοκαιρινό πολυανθόμελο 5,6 ευρώ, τα μονόανθα μέλια φτάνουν σε υψηλότερες τιμές.
● Δανία: πολυανθόμελο 3,5 ευρώ, μέλι ερείκης 5,5 ευρώ, οι τιμές έχουν αυξηθεί.
● Εσθονία: πολυανθόμελο 3,5-3,8 ευρώ.
● Φινλανδία: πολυανθόμελο 4,2-4,75 ευρώ, 5% υψηλότερες τιμές από το 2021.
● Γαλλία: πολυανθόμελο 4,5 ευρώ, μέλι ακακίας και καστανιάς 8 ευρώ.
● Ελλάδα: 4,5 ευρώ (4 ευρώ το 2021).
● Ουγγαρία: μέλι ακακίας 4,5 ευρώ (από 6 ευρώ το 2021), πολυανθόμελο 2,5 ευρώ (από 3 ευρώ το 2021).
● Ιταλία: πολυανθόμελο 6,3 ευρώ, μέλι ακακίας 8,3 ευρώ (από 11 ευρώ το 2021), 6,3 ευρώ (από 5,7 ευρώ το 2021). Σταθερές τιμές σε σύγκριση με το 2021. Οι διακυμάνσεις σχετίζονται με τη μείωση της κατανάλωσης λόγω του πληθωρισμού.
● Πολωνία: 3 ευρώ (πολυανθόμελο, ελαιοκράμβη), 4 ευρώ (ακακία, φλαμουριά, φαγόπυρο), μελίτωμα 6 ευρώ, μέλι ερείκης 8-9 ευρώ. Σταθερές τιμές σε σχέση με το 2021.
● Πορτογαλία: 5 ευρώ τόσο στο μονόανθο όσο και στο πολυανθόμελο (χύμα = τουλάχιστον 1 τόνος), 20% υψηλότερη τιμή σε σχέση με το 2021.
Τα μεγάλα προβλήματα
Οι ευρωπαϊκές οργανώσεις σε ανακοίνωσή τους κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και ζητούν άμεση ανάληψη δράσης από την ΕΕ για τα παρακάτω προβλήματα που ταλανίζουν τον κλάδο:
✱ Τεράστια έλλειψη προγνωσιμότητας, αύξηση της αστάθειας και των επιχειρηματικών κινδύνων, σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής.
✱ Η παραγωγή μελιού στη Νότια Ευρώπη μειώνεται (έως και -80% στην Ισπανία και στην Πορτογαλία).
✱ Αυξάνονται οι εισαγωγές μελιού, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με ύποπτη ποιότητα.
✱ Η άνοδος του πληθωρισμού μειώνει την κατανάλωση και διαστρεβλώνει τις καταναλωτικές συνήθειες, η ζήτηση για το μέλι απειλείται.
✱ Οι εξειδικευμένοι παραγωγοί υποφέρουν οικονομικά.
✱ Οι σημαντικότερες προκλήσεις και το ζήτημα της βιωσιμότητας της εμπορικής παραγωγής μελιού στην ΕΕ: α) οικονομικά προβλήματα, β) κοινωνικά ζητήματα: απώλεια επαγγελματιών μελισσοκόμων και της τεχνογνωσίας τους, γ) περιβαλλοντικά ζητήματα: κλιματική αλλαγή (παρατεταμένες περίοδοι έντονης ξηρασίας σε ολόκληρη την ΕΕ).
Οι οργανώσεις ζητούν από την Κομισιόν να προτείνει μέτρα, προκειμένου να βελτιωθεί η διαφάνεια στην αγορά, συμβάλλοντας στη διάσωση της παραγωγής μελιού στην Ευρώπη, ιδίως των επαγγελματιών παραγωγών. Τέλος, υπενθυμίζουν τη σημασία της προστασίας των καταναλωτών μέσω της ενημέρωσης της Οδηγίας της ΕΕ για το μέλι, ειδικά όσον αφορά τις εισαγωγές νοθευμένου μελιού από χώρες εκτός ΕΕ.
Τιμή μελιού που συσκευάζεται και πωλείται από τον μελισσοκόμο απευθείας ή σε επιχειρήσεις λιανικής (χωρίς ΦΠΑ/κιλό)
● Βέλγιο: 14 ευρώ (απευθείας πωλήσεις, πολυανθόμελο).
● Τσεχία: απευθείας πωλήσεις 6,8 ευρώ-8,8 ευρώ, λιανική 7,2-8,8 ευρώ.
● Γερμανία: μέλι ανθέων 12,2 ευρώ, το μονόανθο μέλι υψηλότερες τιμές.
● Δανία: 9-25 ευρώ, ανοδική τάση.
● Εσθονία: 8-10 ευρώ (περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2021 και το 2020).
● Φινλανδία: πολυανθόμελο 7,5-15 ευρώ, μονόανθο 20-45 ευρώ.
● Ελλάδα: πεύκο και θυμάρι Κρήτης 6 ευρώ, πολυανθόμελο 8 ευρώ, έλατο 9-10 ευρώ, θυμαρίσιο 12 ευρώ.
● Ουγγαρία: ακακία 9 ευρώ, πολυανθόμελο 6 ευρώ, οι τιμές είναι στα ίδια επίπεδα με το 2021.
● Πολωνία: 6 ευρώ (πολυανθόμελο, ελαιοκράμβη), 7-8 ευρώ (ακακία, φλαμουριά, φαγόπυρο), μελίτωμα 9 ευρώ, ερείκη 12-15 ευρώ. Σταθερές τιμές σε σχέση με το 2021.
● Πορτογαλία: μονόανθο 10 ευρώ (όπως και το 2021), 9 ευρώ.
Δημοσίευση σχολίου