ΤΟ ΜΕΛΙ ΚΑΙ Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΣΟΦΙΑ

Η μέλισσα και το μέλι με τα ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά, ήταν και είναι πηγή έμπνευσης  για τους ανθρώπους, σε όλες τις μορφές της τέχνης και του λόγου. 

Η μέλισσα και το μέλι σαν έννοιες χρησιμοποιήθηκαν στο γραπτό και στον προφορικό λόγο. Θα επιχειρήσουμε μία καταγραφή παροιμιών, εκφράσεων, αινιγμάτων και μαντινάδων σε σχέση με το μέλι και τη μέλισσα, που δημιουργήθηκαν από απλούς ανθρώπους, μεταφέρθηκαν με τον προφορικό λόγο από γενιά σε γενιά, είναι δηλαδή σύντομα λαϊκά αποφθέγματα (έμμετρα ή πεζά), που θέλουν να εκφράσουν αλληγορικά ή σκωπτικά μια αλήθεια η οποία προέρχεται από την πείρα και την μακρόχρονη εμπειρία των απλών, καθημερινών ανθρώπων, και λέγονται για να παραδειγματίσουν, να διδάξουν, να σχολιάσουν, να διασκεδάσουν πρόσωπα και καταστάσεις, και στη συνέχεια καταγράφηκαν, και αποτελούν σήμερα ένα λαογραφικό θησαυρό. Σε αυτές τις απλές διαχρονικές φράσεις είναι μαζεμένη η σοφία του λαού μας.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ :

Αγάλι – αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.   –    Κάθε τι που ωριμάζει σιγά-σιγά και όχι απότομα, η επιτυχία ενός στόχου απαιτεί υπομονή.

Να σε κάψω Γιάννη, να σ΄αλείψω μέλι.   –   Για κάποιον που προσπαθεί να φερθεί καλά ή να παρηγορήσει αυτόν στον οποίον ο ίδιος έχει προκαλέσει κάποιο κακό.

Εγλυκάθη η γριά στο μέλι και θα φάει το κουβέλι (η κυψέλη).

Έμαθε η γριά στο μέλι σώνει και καλά το θέλει.   –    Όταν κάποιος καλομαθαίνει σε κάτι που είναι πιο εύκολο και ευχάριστο.

Όλοι κοιτάζουν τον καβγά και η γριά το μέλι!

Έπεσε η ζάχαρη στο μέλι και κάτι έγινε!

Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.   –   Τα λίγα λόγια είναι καλά, αλλά κάποιες φορές η σιωπή είναι ακόμα καλύτερη.

Η γλώσσα στάζει μέλι, μα η καρδιά δηλητήριο.

Έχει το μέλι στα χείλη, το φαρμάκι στην καρδιά.

Η μάνα που σε γέννησε μοίραζε και μέλι !

Στην παντρειά και στο ταξίδι, ούτε μέλι ούτε ξίδι.

Ο κερατάς, τα κέρατα σαν μπούνε στα αυτιά του, μέλι και γάλα γίνεται με τη νοικοκυρά του !

Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι.

Αν κάναν και οι μπαμπούροι μέλι, θα τρώγανε και οι κατσιβέλοι.

Μετάξι από σκώληκα, από τη μέλισσα μέλι, απ΄το κουνούπι τσίμπημα, τίποτα απ΄τον τεμπέλη.

Η αράχνη απ΄τα λουλούδια μαζεύει δηλητήριο και η μέλισσα μέλι.

Πάρε λάδι απ΄την κορυφή, κρασί από τη μέση και μέλι από τον πάτο.

Τσάμπα ξίδι, γλυκό σαν μέλι.   –   Το δώρο όσο μικρό και αν είναι ευχαριστεί αυτόν που το δέχεται.

Το ΄να χέρι στο μέλι τ’ άλλο στο λάδι.   –    Η απληστία του ανθρώπου τον οδηγεί να θέλει γρήγορα μεγάλο κέρδος.

Το μέλι δεν το τρώει όποιος έχει μεγάλα δάχτυλα αλλά όποιος έχει μεγάλη τύχη.   –   Η τύχη κάποιες φορές είναι απαραίτητη για την επιτυχία.

Κεντρίζει η μέλισσα, αλλά το μέλι είναι γλυκό.  –   Τα αγαθά χρειάζονται κόπο και αγώνα για να αποκτηθούν.

Αν είσαι μέλισσας παιδί κέντρωσε και μην λαλείς.

Ο γέρος είναι γλυκός σαν μέλι και βαρύς σαν τ’ αλάτι

Μία μέλισσα δεν κάνει μέλι.

Με ΄να χελιδόνι καλοκαίρι δεν γίνεται, ούτε με μια μέλισσα μέλι.

Όλες οι μέλισσες δεν κάνουν μέλι……    –   Δεν τα καταφέρουν όλοι όλα.

Απ’ όπου έρχεται η βουή έρχεται και το μελίσσι.

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ :

«Μέλι στάζει το στόμα του».  –   Μιλώ με γλυκύτητα, μιλώ με τα καλύτερα λόγια για κάποιον ή για κάτι. Λέγεται και για γλυκό και καλό άνθρωπο ( από την Ιλιάδα του Ομήρου).

«Ρέει μέλι και γάλα».   –   Το μέρος όπου υπάρχει υπερεπάρκεια αγαθών, γενικά ένα παραδεισένιο μέρος ( φράση από την παλαιά Διαθήκη όπου περιγράφεται η Γη της Επαγγελίας ).

«Όλα μέλι – γάλα».   –   Έχω πολύ καλές σχέσεις , όλα πάνε περίφημα, συνεννοούμαι τέλεια.

«Είναι στα μέλια.»   –   Για τους ερωτευμένους που ζουν τον έρωτα τους. Όταν υπάρχουν πολύ καλές και αρμονικές σχέσεις με κάποιον (μτφ).

«Γλυκός σαν μέλι».   –   Χρησιμοποιείται σαν παρομοίωση για να χαρακτηρίσει κάθε τι γλυκό και ιδιαίτερα νόστιμο.

«Τα φιλιά σου είναι μέλι».

«Εργατικός σαν μέλισσα».

«Δουλεύουν σαν μέλισσες».

«Σαν το μελίσσι μαζεύτηκε ο κόσμος».   –   μεγάλο και θορυβώδες πλήθος.

«Κόλλησε σαν τη μύγα στο μέλι».   –   Αφοσιώνομαι υπερβολικά σε κάτι.

«Είναι κηφήνας» ή» Ζει σαν κηφήνας».   –   κάποιος που ζει σε βάρος των άλλων.

«Ποιος έχει το μέλι στα δάχτυλά του και δεν το γλείφει».   –   Αυτός που κερδίζει από κάτι που δεν του ανήκει (μτφ).

    

 «Μήνας του μέλιτος».   –   Ο πρώτος μήνας του γάμου που θεωρείται και γλυκός σαν μέλι, μια και το μέλι χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει κάθε τι γλυκό και πολύ ευχάριστο.

«Σελήνη του μέλιτος».   –   Ο πρώτος μήνας του γάμου λέγεται και έτσι.

«Ταξίδι του μέλιτος».   –   Το ταξίδι του γάμου.

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ

Μικρή – μικρή νοικοκυρά μεγάλη πίτα φτιάχνει. Τι είναι ?     Η μέλισσα και το μέλι.

Είναι βαρύς σαν σίδερο, είναι γλυκός σαν μέλι, μήτε με χέρι πιάνεται μήτε στην τσέπη μπαίνει. Τι είναι ?     Ο ύπνος.

ΣΤΙΧΑΚΙΑ

«Αγγελικούλα ζάχαρη Αγγελικούλα μέλι  Αγγελικούλα κρυό νερό που πίνουν οι αγγέλοι».

«Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι και το κορίτσι φίλημα πρωί και μεσημέρι»!

ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ

«Η αγάπη είναι μέλισσα και για να σε δαγκάσει, θα χρειαστεί πολύς καιρός ο πόνος να περάσει».

«Μακάρι να ΄σουν μέλισσα, που ήσουνα χαμένη, να κάνω την καρδιά κελί να ΄ρθεις να κάμεις μέλι».

«Να τη φοβάσαι τη λαλιά που το φαρμάκι στάζει και τσι λαλιές που κάνουνε και μέλι να ξυδιάζει».

«Μέλισσα πήγε φίλησε τσι μυγδαλιάς το άνθος κι έκλαψα γιατί ένοιωσα τόσο πολύ μονάχος».

«Σ΄αγάπησα ως αγαπά η μέλισσα το μέλι, ο διψασμένος το νερό κι ο μερακλής το τέλι».

Μέσα σε απλές φράσεις, προτάσεις, λέξεις, στιχάκια, από διάφορα μέρη της Ελλάδας, με πολλές παραλλαγές, χωράει όλη η σοφία του λαού μας. Φράσεις που κρύβουν μια ιστορία ή αναφέρονται σε κάποιο λαϊκό μύθο ή προέρχονται από ιστορικά γεγονότα ή φράσεις ιστορικών προσώπων ή κειμένων, έχοντας τις ρίζες τους στην Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο, φτάνουν να χρησιμοποιούνται έως τις μέρες μας, και διαπιστώνετε ότι στην πραγματικότητα οι άνθρωποι μοιράζονται διαχρονικά τα ίδια πάθη, συναισθήματα, φόβους, ανησυχίες και ελπίδες, και ότι ο προφορικός λόγος είναι το κατ’ εξοχήν μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και αμεσότητας στις καθημερινές τους σχέσεις, το δε μέλι και η μέλισσα, αγαπημένες και διαχρονικές έννοιες, δεν θα μπορούσαν να λείπουν από την καθημερινότητα των ανθρώπων και σε αυτή τη μορφή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ----ΚΛΙΚ ΕΔΩ

Πηγή