ΟΞΑΛΙΔΑ | ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)

Η Οξαλίδα (Oxalis pes-carpae) είναι το πρώτο μελισσοκομικό που ανθίζει το Γενάρη στη Ν.Ελλάδα. Είναι το γνωστό Ξινοτρίφυλλο που δίνει άφθονο νέκταρ και πορτοκαλί γύρη στις μέλισσες. Θεωρείται ζιζάνιο για τις καλλιέργειες, είναι όμως εξαιρετικό μελισσοκομικό φυτό. Απαιτεί θερμοκρασίες πάνω από 15-16 βαθμούς και ηλιοφάνεια, για να ανοίξουν τα άνθη του. Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και ο παγετός καταστρέφει την ανθοφορία.
Η Οξαλίδα ή ξινήθρα κατάγεται από τη Νότια Αφρική απ” όπου πιστεύεται ότι διαδόθηκε και σε άλλες χώρες. Θεωρείται φυτό των τροπικών και υποτροπικών περιοχών και στην Ευρώπη απαντάται κυρίως στη Μεσογειακή ζώνη. Είναι αρκετά διαδεδομένη σε ελαιώνες, αμπελώνες και εσπεριδοειδώνες, ενώ με μικρότερη συχνότητα απαντάται και σε άλλες καλλιέργειες καθώς και σε ακαλλιέργητες εκτάσεις.

Ευδοκιμεί περισσότερο σε βαριά, γόνιμα εδάφη, με ιδιαίτερη προτίμηση στα όξινα. Πρόκειται για πολύ “ενοχλητικό” ζιζάνιο το οποίο δρα ανταγωνιστικά ως προς το καλλιεργούμενο είδος. 

Έχει ύψος δεκαπέντε περίπου εκατοστά και τα φύλλα της μοιάζουν πολύ με τα φύλλα του τριφυλλιού. Εκφύονται κοντά στη ρίζα, έχουν μακρύ μίσχο και καθένα αποτελείται από τρία μικρά καρδιόσχημα φύλλα.

Το φυτό αυτό περιέχει οξαλικό οξύ. Γι’ αυτό απαιτείται προσοχή να μην καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες (π.χ. από ζώα που βόσκουν).

Είναι μελισσοκομικό φυτό καθώς δίνει γύρη αλλά και νέκταρ και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη συντήρηση των μελισσοσμηνών κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

 

ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Επιστημονική ονομασία: Oxalis pes-caprae L.

Συνώνυμα: Oxalis grandiflora Arechav., Oxalis cernua Thunb.

Κοινές ονομασίες: Ξυνοτρίφυλλο, ξινήθρα, οξηλίς, ξυνάκι, αγριολάπαθο, λάπαθο, λάπατο, νερολάπατο, οξαλίς, Οξαλίδα, κύπτουσα, αγριοτρίφυλλο, ξυνίτσα, ξυνίδα, ξυνάλατη.

Περιγραφή, Βιότοπος

 

Είναι πολυετής έρπων πόα, που εξαπλώνεται καλύπτοντας μεγάλες εκτάσεις, με ρίζες πασσαλώδης και ρηχές που σχηματίζουν μικρούς κόνδυλους, με λείο βλαστό που έχει ύψος από 5-30 εκατοστά.

Τα φύλλα είναι σύνθετα με 3 φυλλάρια σε σχήμα καρδιάς, με μακρύ μίσχο, γκρίζο-πράσινα, βαθιά σχισμένα, λοβωτά, κυκλικά με τραχιά υφή και τριχωτά σε όλη την επιφάνεια.

Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα, λεμονί-κίτρινα 6-12 σε σκιάδια, πάνω σ’ ένα άτριχο μακρύ ποδίσκο. Ο καρπός αν και σχηματίζεται σπάνια είναι καστανή κάψα. 

Περίοδος ανθοφορίας από Δεκέμβριο – Μάιο.

Φύεται ως ζιζάνιο σε καλλιεργούμενους και μη αγρούς, σε κήπους, σε υγρά δάση, σε άκρες δρόμων και σε σκουπιδότοπους. Για θεραπευτικούς σκοπούς συλλέγονται τα φύλλα του φυτού.

Μας υποδεικνύει ότι το έδαφος έχει έλλειψη ασβεστίου και μας βοηθάει να το διορθώσουμε.

Εδωδιμότητα

 

Συλλέγονται το χειμώνα και την άνοιξη τα φύλλα και ο τρυφερός βλαστός. Τα φύλλα περιέχουν οξαλικό κάλιο και οξαλικό οξύ, ουσίες ερεθιστικές και μπορούν να προκαλέσουν σε μεγάλες ποσότητες δηλητηριάσεις με αιμορραγικές διάρροιες και απόφραξη νεφρών. Σε μέτριες ποσότητες όμως είναι ακίνδυνο για τον άνθρωπο και τα ζώα. Η ποσότητα του οξαλικού οξέος μειώνεται με το μαγείρεμα.

Προστίθεται σε μικρές ποσότητες σε σαλάτες, σε σάλτσες και σε χορτόπιτες για να δώσει μια ευχάριστη ξινή γεύση.

Μελισσοκομικό φυτό

 

Είναι μελισσοκομικό φυτό καθώς δίνει γύρη αλλά και νέκταρ και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη συντήρηση των μελισσοσμηνών κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Θεραπευτικές ιδιότητες, Συνίσταται

 

Τα φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα έχουν δράση αντισκορβουτική, στυπτική, διουρητική, εμμηναγωγική, αποχρεμπτική, αντιπυρετική, ερεθιστική και στομαχική.

Είναι βότανο χωνευτικό αλλά επικίνδυνο στη χρήση του. Το αφέψημα των φύλλων χρησιμοποιείται σε εμπύρετες καταστάσεις , για να σβήσει τη δίψα και να μειώσει τον πυρετό.

Εξωτερικά, τα φύλλα  ως κατάπλασμα εφαρμόζονται τοπικά σε αποστήματα, πληγές, διάφορες δερματικές παθήσεις, σε ερεθισμό  των βλεννογόνων και για κούρες ομορφιάς.

Αντενδείξεις:

 

Η υπερκατανάλωση όμως των φύλλων, λόγω του οξαλικού οξέος που περιέχουν μπορεί να προκαλέσει δέσμευση του ασβεστίου και να οδηγήσει σε διατροφική ανεπάρκεια. Σε άτομα που πάσχουν από πέτρες στα νεφρά, ρευματισμούς, αρθρίτιδα ή ποδάγρα.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.