ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Οι μελισσοκομικοί χειρισμοί του Νοεμβρίου διακρίνονται γενικά σε δύο κατηγορίες:

1. Την ολοκλήρωση των εργασιών που σχετίζονται με την παραγωγική περίοδο που έληξε ή που λήγει το αργότερο στο πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου και

2. Την προετοιμασία των μελισσοσμηνών για την επόμενη παραγωγική περίοδο που έρχεται, με πρώτο μέλημα τη δημιουργία συνθηκών κατάλληλων για καλό ξεχειμώνιασμα.

Εξαιτίας της μεγάλης παραλλακτικότητας των κλιματικών συνθηκών και της μελισσοκομικής χλωρίδας των διαφόρων περιοχών της χώρας μας, οι εργασίες διαφέρουν ανάλογα με τις απαιτήσεις των μελισσοκόμων. Μ’ άλλα λόγια, ενώ στα ψυχρότερα κλίματα της χώρας μας, πρέπει ν’ αρχίσουν οι εργασίες προετοιμασίας των μελισσιών για το χειμώνα, στα πιο ζεστά μέρη, όπου ο Νοέμβριος είναι ήπιος κατά κανόνα, φροντίδα των μελισσοκόμων πρέπει να είναι η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για εκτροφή γόνου.

Ολοκλήρωση εργασιών της παραγωγικής περιόδου που έληξε:

 

Α. Αποθήκευση και προστασία των κηρηθρών

Ακατάλληλες είναι οι κηρήθρες μετά από πολυετή χρήση και πολλαπλές εκτροφές γόνου με αποτέλεσμα η διάμετρος των κελιών να έχει μικρύνει εμφανώς. Επίσης ακατάλληλες είναι και όσες έχουν σπάσει στη φυγοκέντριση και έχει αποσπασθεί κάποιο κομμάτι ή έχει κοπεί το σύρμα. Τις σκουρόχρωμες θα τις χρησιμοποιήσουμε νωρίς την άνοιξη σαν πιο ζεστές, ενώ τις άσπρες στα τέλη της άνοιξης.

Αρκετές φορές έχουμε μέσα στα μελίσσια περισσότερες κηρήθρες που προστέθηκαν από κακό υπολογισμό ή σαν συνέπεια της σμίκρυνσης του όγκου του μελισσιού τώρα το Νοέμβριο. Αυτές τις αποθηκεύουμε αμέσως, μαζί με ενδεχόμενα άλλες κηρήθρες που δε χρησιμοποιήθηκαν στην χρονιά που τελειώνει. Τις κηρήθρες που έχουν γύρη τις επιστρέφουμε στα μελίσσια αμέσως μετά τον τρυγητό για τρεις λόγους.

1. Είναι οι πρώτες που θα προσβάλει ο κηρόσκωρος.

2.  Για να χρησιμοποιήσουν οι μέλισσες την γύρη που έχουν μεγάλη ανάγκη στους επόμενους μήνες.

3. Για να μη «μουχλιάσουν» οι κηρήθρες. Η μούχλα πάνω στην γύρη σε κηρήθρες που δεν τις προστατεύουν οι μέλισσες οφείλεται στην ανάπτυξη επιβλαβών μυκήτων.

Β. Παραγωγή κεριού – αξιοποίηση παλιών κηρηθρών και απολεπισμάτων του τρυγητού

Πέραν των γενικότερων οικονομικών λόγων για τους οποίους επιβάλλεται η αύξηση της παραγωγής κεριού ο κάθε μελισσοκόμος έχει συμφέρον να παράγει ο ίδιος το κερί που χρησιμοποιεί για την κατασκευή φύλλων κηρήθρας και για έναν επιπλέον λόγο ότι είναι σίγουρος για την καθαρότητα του κεριού- δεν έχει δηλαδή υπολείμματα ακαρεοκτόνων.

Προετοιμασία των μελισσοσμηνών για την επόμενη περίοδο

Η μέριμνα για μεταφορά των μελισσιών σε όψιμες ανθοφορίες για την εκτροφή γόνου και την ανανέωση του πληθυσμού των μελισσιών είναι ίσως το σπουδαιότερο μέλημα του μελισσοκόμου αυτόν τον μήνα.

Τόσο κατά τη διάρκεια του τρυγητού τον προηγούμενο μήνα, αλλά και στις αρχές Νοεμβρίου πρέπει να ελέγξουμε προσεκτικά τα μελίσσια μας για την ύπαρξη και αντιμετώπιση ασθενειών.

Τι πρέπει να προσέξουμε στο θέμα της συνένωσης αδύνατων μελισσιών:

• Αδύνατα σμήνη κάτω από 4 πλαίσια πληθυσμού, συνενώνονται. Κρατούμε την καλύτερη βασίλισσα και τα συνενώνουμε.

• Τα αδύνατα μελίσσια καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες μελιού ανά μέλισσα για να παράγουν ενέργεια ίση με εκείνη που παράγει ένα μεγάλο μελίσσι.

• Τα αδύνατα μελίσσια που κατορθώνουν να ξεχειμωνιάσουν, έχουν μικρό πληθυσμό και αργούν να αναπτυχθούν.

• Μικρά μελίσσια εκτρέφουν δυσανάλογα με τον πληθυσμό τους γόνο, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να τον θερμάνουν και ως εκ τούτου εμφανίζεται συχνότερα σ’ αυτά το πρόβλημα της ασκοσφαίρωσης.

• Τα δυνατά μελίσσια καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες μελιού από τα αδύνατα

• Όταν υπάρχει γόνος τα μελίσσια διατηρούν υψηλές θερμοκρασίες καταναλώνοντας έτσι μεγαλύτερες ποσότητες μελιού.

• Η παράταση του χειμώνα αυξάνει την κατανάλωση μελιού λόγω ύπαρξης γόνου τους τελευταίους μήνες.

• Όταν τα μελίσσια το χειμώνα ενοχλούνται ή επιθεωρούνται να ξέρουμε ότι καταναλώνουν περισσότερο μέλι για ανάκτηση της θερμοκρασίας.

Συνθήκες για καλό ξεχειμώνιασμα

Η παρουσία παραγωγικής βασίλισσας είναι σημαντικός παράγοντας. Καλό ξεχειμώνιασμα θα έχουμε αν ο πληθυσμός μελισσιών αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος από νέες μέλισσες που εκκολάφθηκαν αργά το φθινόπωρο. Δεν αρκούν τα αρκετά αποθέματα τροφών αλλά πρέπει να είναι και σωστά τοποθετημένα στην κυψέλη. Δεν πρέπει ν’ αφήνουμε λιγότερα από 4 πλαίσια μελιού για κάθε μελίσσι.

Προσοχή χρειάζεται να μη τοποθετηθούν στη μέση της γονοφωλιάς πλαίσια με μέλι σφραγισμένο σ’ όλη την επιφάνειά του. Είναι δυνατόν να λειτουργήσει αργότερα μέσα στο χειμώνα σαν διάφραγμα και να έχει αντίθετα αποτελέσματα απ’ ότι προσδοκούμε. Τέτοια πλαίσια τοποθετούνται στην άκρη της κυψέλης.

Για να έχουμε υγιή μελίσσια:

• Παίρνουμε μέτρα προφύλαξης των μελισσιών από την έκθεσή τους σε ψυχρούς ανέμους –επιδιώκουμε προσήλια μέρη με νότια έκθεση είναι ιδανικά.

• Τα προστατεύουμε από ποντικούς ή άλλους ενοχλητικούς παράγοντες.

• Περιορίζουμε την εισόδου και αφαιρούμε τα πλαίσια που δεν καλύπτουν οι μέλισσες, προτού δημιουργήσουν τη χειμωνιάτικη μελισσόσφαιρα.

• Τοποθετούμε κηρόπανου στα μελίσσια με αυστραλέζικο καπάκι.

• Τοποθετούμε τα μελίσσια σε μέρη όπου δεν υπάρχει πολύ υγρασία και δεν κινδυνεύουν από ενδεχόμενες πλημμύρες.

• Αποφεύγουμε την τοποθέτησης τους δίπλα σε ποτάμια ή αρδευτικά αυλάκια που έχουν την πιθανότητα να ξεχειλίσουν.

Αγοραπωλησία μελισσιών

Ο Νοέμβριος είναι κατάλληλος μήνας για αγορά σμηνών. Στη χώρα μας πραγματοποιούνται αγορές κυρίως από μελισσοκόμους της Νότιας και νησιώτικης Ελλάδας, που αυτή την εποχή έχουν τη δυνατότητα ν’ αναπτύξουν γρηγορότερα τα σμήνη, λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.

Τι πρέπει να προσέχουν όσοι αγοράζουν μελίσσια:

α) Να εξετάζουν ένα – ένα τα μελίσσια που προμηθεύονται για την ύπαρξη τυχόν ασθενειών γόνου, την παρουσία ζωηρής βασίλισσας.

β) Οι κηρήθρες να μην είναι πολύ παλιές. Είναι προτιμότερο ν’ αγοράζουν μόνο τα πλαίσια και το σμήνος, να έχουν δηλαδή δικές τους κυψέλες για τη μετάγγιση των σμηνών. Μ’ αυτό τον τρόπο ελέγχουν πλαίσιο – πλαίσιο τα μελίσσια που αγοράζουν και δεν μεταφέρουν, με τις παλαιωμένες συνήθως κυψέλες του πωλητή, μολύσματα διαφόρων ασθενειών (ασκόσφαιρα κλπ.) στην περιοχή τους.

Τι πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους όσοι πωλούν μελίσσια:

α) Να μη διαθέτουν προς πώληση μελίσσια που γνωρίζουν ότι είναι άρρωστα ή ορφανά.

β) Να φέρονται γενικώς με ειλικρίνεια και αλληλεγγύη στους συναδέλφους τους αγοραστές.

Του Κώστα Μπούντα, γεωπόνου.