ΓΙΑΤΙ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

Κατ’ αρχήν η μελισσοκομία είναι μια αγροτική εκμετάλλευση. Η απασχόληση με την φύση είναι εξ’ ορισμού μια διακινδυνευμένη υπόθεση.

Παρότι η  μελισσοκομία, όπως και κάθε άλλη αγροτική εκμετάλλευση, βρίσκει εφαρμογή στον κύκλο της φύσης, στην ουσία εμπεριέχει πολλές μεταβλητές που δεν μπορούν εξ’ αρχής να συνυπολογιστούν ώστε να κοστολογηθεί με ακρίβεια. Μπορεί κάποιος να αφιερώσει , για παράδειγμα, κάποια από τα παραγωγικά μελίσσια του σε κάποια κύρια ανθοφορία, όπως το έλατο, και λόγω καιρού όχι μόνο να μην αποδώσει , αλλά και να χρειαστεί επιπρόσθετα έκτακτο κεφάλαιο για την συντήρησή τους. Αν δηλαδή βρέξει και συνεχίσει να βρέχει για μια βδομάδα, όχι μόνο δεν θα γίνει μελιτοσυλλογή , αλλά τα μελίσσια θα κλειστούν μέσα και αναλόγως την χρονική διάρκεια της κακοκαιρίας , θα πρέπει πιθανόν να τροφοδοτηθούν με γύρη ή ζαχαροζύμαρο για να διατηρήσουν τον παραγωγικό χαρακτήρα τους, στην καλύτερη περίπτωση, για όσο καιρό κρατήσει η κακοκαιρία. Σε ένα πιο απαισιόδοξο σενάριο, αν τα μελίσσια κλειστούν μέσα λόγο της κακοκαιρίας για αρκετές μέρες και δεν υπάρχουν οι προμήθειες σε γύρη και μέλι ή αντικατάστατά τους, τότε κινδυνεύουν να χαθούν εξολοκλήρου.Αμέσως μετά,στο πρώτο σενάριο θα πρέπει να μεταφερθούν σε γυρεοδοτική ανθοφορία για περαιτέρω τόνωση του πληθυσμού τους, μια και η απόδοση με το έλατο θα έχει χαθεί. Ο καιρός , δηλαδή , παίζει σημαντικό παράγοντα στις ενέργειες ενός μελισσοκόμου, μπορεί να προβλεφθεί σε γενικό επίπεδο και πρέπει πάντα να συνυπολογιστεί.

 

Όμως το συγκεκριμένο παράδειγμα που προανέφερα αφορά την επαγγελματική μελισσοκομία. Η μελισσοκομία στον κήπο μας μοιάζει να είναι πιο απλή υπόθεση με λιγότερο ρίσκο , αναλόγως πάντα του μεγέθους της μελισσοκομικής μας εκμετάλλευσης. Η επιλογή όμως του κήπου όπου θα βοσκούν οι μέλισσες παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο. Σε αυτό το σημείο κάνουμε λόγο για σταθερή μελισσοκομία. Όμως η ανάγκη των μελισσών σε γύρη και νέκταρ είναι σημαντική για την διαβίωση και την ανάπτυξή τους. Άρα η εκ’ των προτέρων μελέτη του τόπου του μελισσοκομείου μας, του κήπου μας, του τόπου που θα εγκαταστήσουμε την οποιαδήποτε εκμετάλλευσή μας είναι το ήμισυ του παντός. Η μελέτη για τα είδη των ανθοφοριών που υπάρχουν στην ακτίνα δράσης της μέλισσας, τις εποχές που θα πρέπει και αν θα πρέπει να υποστηρίζουμε την διατροφή της με αντικατάστατα ή υποκατάστατα και η γενικότερη διαχείρηση των κενών ανθοφορίας των μελισσοσμηνών μπορεί να μας εξασφαλίσει ομαλή ανάπτυξη στις αποικίες μας και ικανοποιητική απόδοση της εκμετάλλευσής μας.

Επιπρόσθετα θα πρέπει να έχουμε εκ των προτέρων σε πρώτη ζήτηση τον κύριο και βοηθητικό εξοπλισμό μας για να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επέμβασή μας όταν αυτό είναι απαραίτητο να γίνει. Άρα εκτός από τον κήπο που θα επιλέξουμε την εγκατάστασή μας, το χωράφι που θα έχουμε τις κυψέλες μας ή τα σημεία που θα τις μεταφέρουμε προσωρινά , θα πρέπει να έχουμε υποστηρικτικά μια αποθήκη, σε μέγεθος ανάλογη με την εκμετάλλευσή μας, ένα όχημα μεταφοράς των αποικιών μας, πάλι ανάλογο με το μέγεθος των μεταφορών μας και έναν χώρο της πρωτογενούς επεξεργασίας των προϊόντων που παράγουμε, αναλόγως της απόδοσης.

Επομένως γίνεται ξεκάθαρο ότι ένας μελισσοκόμος έχει ανάγκη εγκαταστάσεων και μεταφορικών μέσων, όπως και του κύριου και βοηθητικού εξοπλισμού για να πετύχει τους στόχους του. Δεν απαιτείται, δηλαδή, μόνο το ζωϊκό κεφάλαιο.

Πάνω απ’ όλα όμως ο μελισσοκόμος πρέπει να πληρεί τα χαρακτηριστικά του φυσιοδίφη και του φυσιολάτρη. 

Τα πρώτα χαρακτηριστικά του μελισσοκόμου είναι η εξερεύνηση αυτού του υπέροχου πλάσματος, της μέλισσας, του τρόπου επιβίωσης, του κύκλου ζωής της, της κοινωνικής της συμπεριφοράς και της άγριας , μα όμορφης, θέσης της στην φύση. Πάνω απ’ όλα πρέπει να αγαπήσει αυτό το έντομο αφού πρώτα μάθει όσα μπορεί περισσότερα γι’ αυτό. Η αντίληψη του ότι ένας μελισσοκόμος συνεργάζεται με ένα έντομο θα πρέπει να αποτελέσει πυλώνα στην σειρά αποφάσεων που θα πρέπει να πάρει ώστε να γίνει μελισσοκόμος. Όμως δεν είναι ένα απλό έντομο που κεντρίζει μόνο. Η μέλισσα, ως γνωστόν , είναι ο κύριος επικονιαστής των εντομογαμών φυτών, συμβάλλοντας στην αναπαραγωγή των περισσοτέρων φυτών με τα οποία εκματαλλεύεται και τρέφεται ο άνθρωπος. Αποτελεί το κλειδί για την ομαλή λειτουργία της διατροφικής αλυσίδας και το μέλλον του ανθρώπινου είδους είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτό το έντομο. Δυστυχώς, ο αυτοκαταστροφικός χαρακτήρας του ανθρώπου προς τέρψη του κέρδους συνεπάγει την καταστροφή του φυσικού πλούτου που μας χαρίζει η μητέρα Γη. Αυτό έχει άμεσο επακόλουθο στην μέλισσα. Και το μέλλον της φαίνεται να κινδυνεύει. Εκτός από τους εχθρούς και τις ασθένειες που απειλούν την μέλισσα, όχι αμελητέους σε αριθμό, η μέλισσα τελικά απειλείται από τον ίδιο τον άνθρωπο, αφενός με τις φυσικές καταστροφές , αφετέρου με τα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα που οδηγούν στο “Σύνδρομο Κατάρρευσης Αποικιών” (CCD) για το οποίο θα μιλήσουμε σε ξεχωριστή ενότητα. Η ενημέρωση στους αγρότες που χρησιμοποιούν αυτά τα φυτοφάρμακα  καθίσταται εξαιρετικής σημασίας και η ευαισθητοποίηση όλων μας, είτε έχουμε άμεση είτε έμμεση σχέση με την μέλισσα έχει να κάνει τελικά με το μέλλον των παιδιών μας. Προσωπικά ανήκω στους ανθρώπους που πιστεύει ότι το ανθρώπινο είδος μπορεί να κινδυνεύει περισσότερο από την μέλισσα, αν τελικά δεν δώσουμε την πρέπουσα σημασία στην καταστροφή των φυσικών πόρων και στην χρησιμοποίηση τέτοιου είδους φυτοφαρμάκων. Η μέλισσα έχει επιβιώσει εκατομμύρια χρόνια πριν τον άνθρωπο , έπειτα από κοσμογονικές αλλαγές στο περιβάλλον της γης.

Νομίζω δηλαδή ότι εν’ τέλη η μέλισσα θα επιβιώσει ως είδος. Εμείς κινδυνεύουμε.

Όμως η γνώση που απαιτείται για όλες αυτές τις πληροφορίες απαιτεί συνεχή επιμόρφωση πάνω στον κλάδο της μελισσοκομίας που στην χώρα μας εντάσσεται στις σχολές γεωπονίας, τους κλάδους της φυτικής παραγωγής και της εντομολογίας. Απαιτείται δηλαδή πολυδάπανη αφιέρωση στην γνώση που δεν αποκτάται εύκολα. Η κατανόηση της θεωρίας χρειάζεται και πρακτική. Και δεν σταματά ποτέ. Όμως η ενασχόληση με την μελισσοκομία, σας διαβεβαιώ , μόνο όμορφα τσιμπήματα για την ίδια την ζωή μπορεί να δώσει. Μπορεί να δώσει και γνώσεις που δεν έχουν σχέση με όλα τα παραπάνω, αλλά αφορά εργασίες που γίνονται στην αποθήκη, το μελισσοκομείο ή τις μεταφορές και εσωκλείονται σε αυτό το υπερσύνολο, τελικά, που καλούμε σύγχρονη μελισσοκομία. Ο μελισσοκόμος καλείται να είναι από ξυλουργός και τεχνίτης μέχρι εφευρέτης σε πολλές περιπτώσεις. Να είναι εξερευνητής της φύσης, του τρόπου με τον οποίο ζει η μέλισσα και να εφαρμόζει μεθόδους και πρακτικές που υποβοηθούν το πλάσμα αυτό να κάνει την δουλειά του για εμάς, εξασφαλίζοντάς της ένα υγιές περιβάλλον εργασίας. Μιλάω για περιβάλλον εργασίας καθώς η μέλισσα είναι ένα από τα πιο εργατικά πλάσματα στην φύση. Ένα τέτοιο πλάσμα θα μπορούσε να έχει σπίτι της μόνο ένα περιβάλλον εργασίας.

Σε αυτό το σημείο θα σας θέσω ένα πολύ απλό παράδειγμα το οποίο αναγκάστηκα να εφαρμόσω προκειμένου να προστατέψω τα πρώτα μου μελίσσια. Όταν λοιπόν απέκτησα τα πρώτα μου μελίσσια και επέλεξα τον τόπο προσωρινής τους διαμονής, ύστερα από την μετάγγισή τους στις γονοφωλιές, διαπίστωσα ότι το μέρος δεν ήταν κατάλληλο καθώς μετά από την πάροδο κάποιων ωρών υπήρχε έντονη ενόχληση των αποικιών από την κοινή σφίγγα , έναν θανάσιμο εχθρό της μέλισσας. Δεν είχα προμηθευτεί κάποια μεταλλικά πορτάκια προκειμένου να βοηθήσω τις κυψέλες στην άμυνα των αποικιών και είχα χάσει τα ξύλινα πορτάκια που συνοδεύουν τις κυψέλες στην μεταφορά.Αναγκάστηκα να φτιάξω μόνος μου, εντός λίγων ωρών, ξύλινα πορτάκια που θα περιόριζαν την είσοδο του εχθρού στις κυψέλες, ώσπου να μεταφέρω τα μελίσσια σε άλλη τοποθεσία ή να βρω την πηγή του κακού, τις σφιγγοφωλιές δηλαδή, και να τις καταστρέψω. Μελισσοκομικό κατάστημα με αυτά τα μεταλλικά πορτάκια δεν υπήρχε στην περιοχή μου και αναγκάστηκα με εφαρμογή απλών κανόνων γεωμετρίας και σχεδόν αρχάριας ξυλουργικής χειροτεχνίας να κάνω προσωρινά την δουλειά μου. Αυτή η γνώση δεν διδάσκεται σε κανένα βιβλίο. Η ανάγκη σε κάνει εφευρέτη. Πιστέψτε με, όσοι τελικά ασχοληθείτε με αυτό το επάγγελμα θα έρθετε πολλές φορές και με ποικίλους τρόπους στην θέση μου.

Παραπάνω σας έκανα λόγο για κήπο, χωράφι και μεταφορές. Αυτά συνοψίζονται στον καθορισμό του αν η μελισσοκομία μας θα είναι στατική , σταθερή δηλαδή ή νομαδική. Αν τελικά αποφασίσει κάποιος να γίνει μελισσοκόμος θα πρέπει να επιλέξει, όπως είπαμε πιο πάνω τον τόπο διαμονής των κυψελών του και αν θα εκμεταλλευτεί ανθοφορίες σε αυτή την περιοχή ή θα ακολουθήσει κάποιες κύριες ανθοφορίες. Στην σταθερή μελισσοκομία, στην εκμετάλλευση δηλαδή του μελισσοκομικού κεφαλαίου σε σταθερό σημείο, καλό θα ήταν να έχει υπόψιν του την μελισσοκομική χλωρίδα της περιοχής εντός της ακτίνας δράσης των αποικιών του και να προτιμήσει περιοχή με διαδοχικές γυρεοδοτικές ανθοφορίες και μελιτοφορίες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσει ομαλή και υγιή ανάπτυξη των αποικιών του χωρίς αντικατάστατα ή υποκατάστατα διατροφής των μελισσών. Είναι δηλαδή σαν να επιλέγεις ένα τόπο όπου θα τάιζες ένα μωρό με μητρικό γάλα και όχι με γάλα κονσέρβα. Αν τέτοια δυνατότητα δεν υπάρχει, τότε θα πρέπει ο μελισσοκόμος να μεταφέρει τις αποικίες του σε κύριες ανθοφορίες διαδοχικά για μια ομαλή εξέλιξη και απόδοση του μελισσοκομικού του κεφαλαίου.Σε κάθε περίπτωση η μεικτή γεωργική εκμετάλλευση, δηλαδή μια εκμετάλλευση του αγρότη όχι μόνο με αγροτική απασχόληση , αλλά και μελισσοκομία, δεν αποδίδει οφέλη προς την διαχείριση των παραγόμενων προϊόντων της μιας εκμετάλλευσης προς την άλλη, παρόλο που υπάρχουν πολλοί αγρότες που είναι και μελισσοκόμοι. Κάποιος δηλαδή που έχει αιγοπρόβατα μπορεί να καλλιεργήσει την τροφή τους. Κάτι αντίστοιχο με την μελισσοκομία δεν συμβαίνει, ούτε τα προϊόντα της κυψέλης μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην γεωργία ή την κτηνοτροφία.

Παρόλα αυτά η μελισσοκομία της χώρας μας παράγει εξαιρετικά προϊόντα κυψέλης που συνεχώς κερδίζουν έδαφος και αναγνώριση στο εξωτερικό. Τα προβλήματα του κλάδου είναι πολλά.

Αυτά τα προβλήματα όμως δεν αφήνουν την ελληνική μελισσοκομία να κάνει μια στροφή προς την εξωστρέφεια για να πάρει την θέση που πραγματικά της αξίζει. Η μελισσοχλωρίδα είναι από τις πιο πλούσιες στην Ευρώπη και διεθνώς αναγνωρισμένη ανά τον κόσμο. Η παραγωγή είναι περιορισμένη , όμως είναι εξαιρετικής ποιότητας. Ίσως τα δειλά βήματα που γίνονται για την αναγνώριση των προϊόντων κυψέλης της χώρας μας να χρειάζονται υποβοήθηση και τόνωση του επιχειρηματικού προσανατολισμού. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων , σχεδόν μετρημένων στα δάχτυλά μας, η μελισσοκομία στην χώρα μας χαρακτηρίζεται ως οικοτεχνία. Μεγάλο μέρος των παραγωγών διακινούν τα προϊόντα τους οργανωμένοι σε οικογενειακές επιχειρήσεις. Υπάρχουν και παραδείγματα συντεχνιών, συλλόγων και συνεταιρισμών με όλα τα οφέλη που συνεπάγονται. Όμως τελικά η περιορισμένη παραγωγή και η έλλειψη ταυτότητας στα ελληνικά μέλια και τα άλλα προϊόντα κυψέλης δημιουργούν αυτό το θολό οργανωτικά τοπίο που αντικατοπτρίζει την μελισσοκομική πραγματικότητα.

Είμαστε η χώρα που πυκνοκατοικείται από κυψέλες όμως η συγκέντρωση του μεγαλύτερου μέρους αυτών είναι σε λίγους αναλογικά μελισσοκόμους. 

Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την αξία της παράδοσης που διασώζει την μελισσοκομία στις τρικυμίες των καιρών. Υπάρχουν σε όλη την χώρα διάσπαρτα παραδοσιακές μελισσοοικογένειες δεύτερης και τρίτης γενιάς μελισσοκόμων που συνεχίζουν την ενασχόληση με την μελισσοκομία. Η πολύχρονη απασχόλησή τους με την μέλισσα, η συνεργασία μεταξύ τους , συνήθως, αποδίδει εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα. Η συνέπεια στην μελισσοκομία παίζει σημαντικό ρόλο και ο ορισμός της παράδοσης μέσα από τις πρακτικές και τις μεθόδους που εφαρμόζονται εμπειρικά, πια, όλα αυτά τα χρόνια, εγγυώνται ένα αποτέλεσμα που ικανοποιεί τον καταναλωτή. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει την φρεσκάδα των αυτοδημιούργητων νέων μελισσοκόμων, ούτε κλείνει τις πόρτες στις εξελίξεις του κλάδου. Είμαι της άποψης ότι η Ελλάδα παράγει εξαιρετικά προϊόντα και στα κορυφαία της είναι και τα προϊόντα κυψέλης. Όμως η οργάνωση και η διατήρηση της συνέπειας από πλευράς επαγγελματιών του κλάδου μας θα μας οδηγήσει στην αναγνώριση των κόπων μας. Ο καταναλωτής είναι σε θέση πλέον να διαχωρίζει το καλύτερο και το  πιο ωφέλιμο γι’ αυτόν.

Η ελληνική μελισσοκομία είναι παραδοσιακά ανώτερη από τις μελισσοκομίες ξένων χωρών και ο μόνος ανταγωνισμός που έχει είναι αθέμιτα τα χτυπήματα “κάτω από την ζώνη”, όπως οι ελληνοποιήσεις προϊόντων τρίτων χωρών από επιτήδειους. 

Όμως για να φτάσουμε στο σημείο να μιλάμε για προϊόντα , θα πρέπει να περάσουμε το σημείο που ονομάζεται παραγωγή. Και η παραγωγή των μελισσοκομικών προϊόντων αποδοτικά δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο υποψήφιος μελισσοκόμος πρέπει να έχει κατά νου ότι τις πρώτες χρονιές όχι μόνο υπάρχει η περίπτωση να μην παράγει τίποτα, αλλά ίσως να χρειαστεί να επενδύσει περισσότερο κεφάλαιο μόνο για να μάθει περισσότερα. 

Η πρακτική μελισσοκομία είναι πολύτιμη υπόθεση και σε αυτήν ο μελισσοκόμος είναι , στις περισσότερες περιπτώσεις, μόνος του. Τουλάχιστον θα πρέπει να έχει κατά νου ότι η απόδοση της μελισσοκομίας του θα έχει την ανέλιξη που επιθυμεί κλιμακωτά. Όσο θα οργανώνει την μελισσοκομία του και στο σημείο που ονειρεύεται να την φτάσει, ξεκινώντας πάντα από το μηδέν, και με μικρά σταθερά βήματα, ο νέος μελισσοκόμος θα έχει την χαρά να απολαμβάνει την επίτευξη των μικρών του στόχων με την πάροδο του χρόνου.

Γενικά στην μελισσοκομία απαιτείται υπομονή και επιμονή και επειδή έχει διαστήματα σιγής, εφόσον η ανάπτυξη των μελισσοσμηνών είναι σε μια ορισμένη περίοδο του έτους, ο χρόνος μοιάζει μερικές στιγμές να μην περνά. 

Αυτό βέβαια έχει θετική επίδραση στην μελισσοκομική πορεία καθώς ο μελισσοκόμος έχει την πολυτέλεια να προγραμματιστεί και να σκεφτεί το πλάνο της εκμετάλλευσής του. Χρονιά με την χρονιά, αν έχει καταφέρει να βγάζει κάποιο κέρδος από αυτήν την ενασχόληση, χρειάζεται να επανεπενδύει στην εκμετάλλευσή του ποσά για να μεγαλώνει το μέγεθός της. Με αυτόν τον τρόπο θα την φτάσει στο σημείο που ήθελε εξαρχής, στο σημείο που αντέχει ψυχικά ,σωματικά και οικονομικά.

Όλο αυτό το διάστημα ο μελισσοκόμος διαβάζει και ενημερώνεται. Όχι επειδή υποχρεούται, αλλά επειδή διψά για περισσότερη γνώση. Δοκιμάζει και πολλές φορές υπό την σκέψη της αποτυχίας επιμένει. Στο τέλος καταλήγει και συνεχίζει. Αυτή είναι οι δουλειά μας. Τα τελευταία χρόνια η μελισσοκομία εξελίσσεται. Πλήθος από νέα προϊόντα που την αφορούν θέτουν τις βάσεις για ανέλιξη και επιτυχία. Όμως κάθε νέα ιδέα απαιτεί χρόνο δοκιμής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τελευταία οι πλαστικές κυψέλες με τις απόψεις να διίστανται. Επειδή είμαστε ένα μικρό χωριό κάποια στιγμή το εκάστοτε προϊόν θα περάσει από το ωριμαντήριο της σκέψης, της δοκιμής και του αποτελέσματος και απαιτεί εκ νέου χρόνο για να διαδοθεί η πληροφορία και να γίνει ευρέως γνωστή. Τότε θα πούμε ότι το εκάστοτε προϊόν θα γίνει αποδεκτό από τους έλληνες μελισσοκόμους.

Όμως σε αυτό το σημείο πρέπει να κάνουμε λόγο για τους κινδύνους και την κινδυνολογία. Κάθε νέο προϊόν , όταν γίνεται ευρέως γνωστό από τις μελισσοσυζητήσεις μας ,είτε ιδίοις όμασι είτε μέσω διαδικτύου εγκυμονεί κινδύνους. Τελευταία , για παράδειγμα, το οξαλικό οξύ κέρδιζε την προτίμησή μας στην μάχη ενάντια στο βαρρόα, έναν από τους σημαντικότερους εχθρούς των αποικιών μας. Όμως φτάνουν στα αυτιά μας ολοένα και αυξανόμενες περιπτώσεις με απώλειες μελισσοσμηνών χωρίς να γίνεται ξεκάθαρο αν αυτό συμβαίνει από λανθασμένη χρήση του ή από προϊόν που παραπλανά τον καταναλωτή μελισσοκόμο. 

Και προπάντων βρισκόμαστε σε ένα σημείο που δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε πλήρως την γνώση γιατί δεν είμαστε οι παρασκευαστές του οξαλικού οξέως και αποδεχόμαστε ό,τι μας σερβίρεται και ό,τι ακούμε. Άρα φιλτράρουμε ό,τι μπορούμε να μάθουμε και καταλήγουμε τις επόμενες ενέργειές μας. Όμως η επιλογή μας για το προϊόν αυτό ,παρόλο που έχει οδηγήσει αρκετούς μελισσοκόμους σε απώλεια κεφαλαίου, θα κριθεί με την πάροδο του χρόνου. Γι’ αυτό εγκυμωνούνται κίνδυνοι. Και όλη αυτή η γνώση που απαιτείται , ένας νέος μελισσοκόμος δύσκολα θα την αποκτήσει, έμπρακτα, και πολλές φορές θα χρειαστεί να πληρώσει και το τίμημα, άλλες φορές μικρό και άλλες φορές μεγάλο. Σε κάθε περίπτωση ο υποψήφιος μελισσοκόμος με ένα μόνο απλό σεμινάριο δεν θα του μάθει μελισσοκομία, αφού δεν είναι σε θέση αν αυτό που του δίδεται στο εκάστοτε παράδειγμα είναι σωστό ή λανθασμένο.

Άλλωστε σε κάθε περίπτωση η μελισσοκομία έχει λίγους, απλούς κανόνες. Η πολυσύνθετη εφαρμογή τους όμως μας οδηγεί σε λογικά συμπεράσματα, λάθη, απώλειες ή υψηλές αποδόσεις, σωστούς χειρισμούς και μεθόδους. Όλα ξεκινούν από τους απλούς κανόνες της μελισσοκομίας. Αυτή είναι η βάση. Από κει και έπειτα υπάρχει ένα δαιδαλώδες συγκρότημα χειρισμών για κάθε κατά περίπτωση παράγοντα που επηρεάζει την εκμετάλλευσή μας. Για παράδειγμα η μέθοδος Χαλκιά που προϋποθέτει την κάθετη ανάπτυξη πολύ μεγάλων αποικιών για εντατική μελιτοσυλλογή βασίζεται στην λογική, τους απλούς κανόνες της μελισσοκομίας όμως εγκυμωνεί κινδύνους, δύσκολους χειρισμούς και προ πάντων αποτελεί ένα τόλμημα που θα το επιλέξουν λίγοι λόγω της δυσκολίας της. Η επιλογή δηλαδή της εκάστοτε μεθόδου απαιτεί δοκιμή , αν θέλουμε να είμαστε ακριβοδίκαιοι όμως λίγοι θα θυσιάσουν τμήμα των παραγωγικών μελισσιών του για μια τόσο δύσκολη σε χειρισμό μέθοδο.

Ο νέος μελισσοκόμος, λοιπόν, έχει πολλά να μάθει και πολλές συμπληγάδες να αποφύγει. Γι’ αυτό και η αμφισημία της μελισσοκομίας, που ευδοκιμεί σε συλλογικό επίπεδο, ενώ  είναι και  προσωπική ευθύνη του καθενός, είναι τόσο γοητευτική. Ο καιρός, οι ανθοφορίες, οι γυρεοδοσίες, οι εχθροί και οι ασθένειες, οι οικονομικές δυσκολίες της εποχής μας είναι κάποιοι από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν την έκβαση της προσπάθειας. Κάποιος μελισσοκόμος μου είχε πει όταν ξεκίνησα ότι αν ο νέος μελισσοκόμος πάρει μελίσσια υγιή στην αρχή της πορείας του, τότε έχει πολλές πιθανότητες να πετύχει τις πρώτες χρονιές. Μου πήρε αρκετό καιρό να κατανοήσω τί ήθελε να πει. Ο ολοκαίνουριος εξοπλισμός και η όρεξη του νέου μελισσοκόμου για τα πεπραγμένα οδηγούν στην σωστή πορεία προς την επιτυχία.

Είναι δηλαδή εξ’ ορισμού ένας πρωτόπειρος μελισσοκόμος απαλλαγμένος από ασθένειες και με μεγάλη όρεξη για να δουλέψει. Είναι γοητευμένος να ανακαλύψει και να κατακτήσει το οικοδόμημα που λέγεται μελισσοκομία. 

Όμως επειδή όλα έχουν φθίνουσα πορεία , μέχρι το σημείο ισορροπίας όλων αυτών, καλό θα ήταν ο υποψήφιος μελισσοκόμος να κάνει τα πρώτα του βήματα μικρά και δειλά. Άλλωστε η ανακάλυψη και η κατάκτηση θα είναι εκεί για να τον περιμένει.

Πηγή