Ο 32χρονος Κύπριος μελισσοκόμος μας μιλάει για τη δουλειά του

«Αγάλι - αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι»… λένε όσοι έχουν ασχοληθεί με την μελισσοκομία. Μιλώντας με τον Ερωτόκριτο αντιλήφθηκα επακριβώς τη σημασία του συγκεκριμένου αποφθέγματος, αφού η μελισσοκομία θέλει υπομονή γιατί όπως λέει και ο ίδιος, «Οι λύπες είναι πάντα περισσότερες από τις χαρές».

Τα παιδικά του χρόνια έχουν μυρωδιά από μέλι ενώ, τα πρώτα του παιχνίδια ήταν οι κυψέλες. Ο 32χρονος Ερωτόκριτος Ερωτοκρίτου , από τη Λάρνακα,κατάγεται από μελισσοκομική οικογένεια και αποφάσισε να αφοσιωθεί ψυχή τε και σώματι σε αυτό.Μέντορας του, είναι ο παππούς του, ο οποίος του μετέφερε όλες τις γνώσεις αλλά και την αγάπη και το πάθος για τις μέλισσες . «Η μελισσοκομία για εμένα είναι τρόπος ζωής. Είναι τρόπος έκφρασης. Μ΄αυτό κοιμάμαι και μ΄αυτό ξυπνάω», αναφέρει ο ίδιος.

Ο Ερωτόκριτος μιλάει για την μεγάλη του αγάπη, τις μέλισσες, για την μεγάλη απόφαση να ασχοληθεί με την μελισσοκομία επαγγελματικά , την καθημερινότητά του αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μελισσοκόμοι στην Κύπρο.

Πως πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με την μελισσοκομία;

Η μελισσοκομία στην οικογένεια μου ξεκινά από πολύ παλιά. Τις πρώτες κυψέλες τις είχε ο παππούς του παππού μου, ο οποίος είχε στην κατοχή του καμία 15αρια κυψέλες ή αν προτιμάς πήλινα παραδοσιακά τζιβέρτια, στα Γαστριά στην κατεχόμενη Καρπασία. Όταν πέθανε ο πρόπαππους τα μελίσσια έμειναν «ορφανά», χωρίς μελισσοκόμο και ο παππούς τα λυπήθηκε και αποφάσισε να τα περιποιηθεί. Θυμάμαι από παιδί τον παππού να μου λέει περήφανος την ιστορία που μετάγγισε την πρώτη κυψέλη από τζιβέρτι σε σύγχρονη κυψέλη και να λέει επίσης ότι ακόμη πονάει από τα τσιμπήματα όταν το σκέφτεται.. .Ο παππούς μου είναι ο μέντορας μου, είναι ο άνθρωπος που μετέφερε τη γνώση,επένδυσε στις δυνατότητες μου και με στήριξε.

Πότε ήταν η πρώτη σου επαφή με τα μελίσσια;

Μεγάλωσα σε μια μελισσοκομική αποθήκη, τα παιχνίδια μου ήταν οι κυψέλες και τα παρελκόμενα τους. Σπιτάκια με κυψέλες ,κυψέλες με ροδάκια τύπου τρόλεϊ και τί δεν έφτιαχνα… Μεγάλωσα ακούγοντας μελισσοκομικές ιστορίες τρύγου, μεταφορών αλλά και ότι έχει να κάνει με τη μέλισσα. Στα 12 μου ξεκίνησα να πηγαίνω εντατικά μαζί με τον παππού μου στην μεταφορά των μελισσιών. Ο παππούς μου μάθαινε τη δουλειά κομμάτι-κομμάτι και έτσι όταν αποφάσισα να ασχοληθώ μου μεταβίβασε τα πρώτα 50 μελίσσια. Ο όρος του ήταν « Κάνε μέλι , μάθε βασιλοτροφία και μετά θα στις δώσω όλες». Και κάπως έτσι έγινε. Πέτυχα τον στόχο μου με τη στήριξη του παππού αλλά και με τη βοήθεια των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Στήριξης Νέων αγροτών. Πράγμα που μου έλυσε τα χέρια για μια μεγάλη περίοδο αφού μπόρεσα να αφοσιωθώ πλήρως και να πολλαπλασιάσω τον αριθμό του κοπαδιού. Τα μαθήματα και η εκπαίδευση που μας έγιναν ως νέοι μελισσοκόμοι ήταν επίσης πολύ βοηθητικά.

Που βρίσκονται τα δικά σου μελίσσια;

Το μέλι παράγεται από το πετρέλαιο. Τα μελίσσια τα μεταφέρω σε διάφορες περιοχές της Κύπρου με βάση την βροχόπτωση και την ανθοφορία. Το καλοκαίρι βρισκόμαστε σε ορεινές περιοχές και κατά το φθινόπωρο μετακομίζουμε στις πεδιάδες του νησιού για ξεχειμώνιασμα.

Τι σημαίνει μελισσοκομία για εσένα;

Η μελισσοκομία για εμένα είναι τρόπος ζωής. Είναι τρόπος έκφρασης. Μ΄αυτό κοιμάμαι και μ΄αυτό ξυπνάω. Αν δεν το αγαπάς καλύτερα να μην ασχοληθείς τουλάχιστον επαγγελματικά. Οι λύπες είναι πάντα περισσότερες από τις χαρές.

Τι χρειάζεται να κάνει κάποιος αν θέλει να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία ;

Αν κάποιος θέλει να ασχοληθεί με τις μέλισσες πρέπει αρχικά να διαβάσει βιβλία. Έχουμε εξαιρετικά βιβλία από το δικό μας τον Κύπριο καθηγητή Dr. Ανδρέα Θρασυβούλου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, ο οποίος θεωρώ πως είναι ένας από τους πέντε καλύτερους στον κόσμο στο αντικείμενο. Αλλά και βιβλία του κυρίου Dr. Πασχάλη Χαριζάνη που ένας εξαίρετος επιστήμονας και μελισσοκόμος στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έτσι το πρώτο κομμάτι θα αποτελείται από θεωρητική κατάρτιση και έπειτα να βρουν κάποιο έμπειρο μελισσοκόμο να τους βοηθήσει να εξοικειωθούν με τη μέλισσα και όταν νιώσουν έτοιμοι τότε να προχωρήσουν αγοράζοντας 5 μελισσάκια για αρχή. Προϋπόθεση η αγορά να γίνει από καλό ενσυνείδητο μελισσοκόμο και τα μελίσσια να είναι πάνω από όλα υγιή.

Ποιο γεγονός θα σου μείνει αξέχαστο;

Η πρώτη φορά που είδα φυσική γονιμοποίησης βασίλισσας. Δεκάδες κηφήνες να κυνηγούν τη βασίλισσα στον αέρα να κτυπούν στα δέντρα, να πέφτουν στο έδαφος να απογειώνονται και όλο το σμήνος να ακούγετε σαν μια καλοκουρδισμένη μηχανή σπορ αυτοκινήτου. Είναι πραγματικά απίστευτη εμπειρία να τη ζει κάποιος, ολόκληρος ο οργασμός της φύσης σε ένα «πέταγμα».

Πως φαίνεται να εξελίσσεται η φετινή παραγωγή μελιού;

Τα μελίσσια είναι ακόμα ταλαιπωρημένα από τη περσινή ανομβρία, με πολλά βάσανα και πολλούς κόπους καταφέραμε να δημιουργήσουμε ξανά τα μελίσσια ώστε να ξαναμπούνε σε παραγωγικούς ρυθμούς .Για να μπορέσει ένα μελίσσι να γίνει παραγωγικό προνοεί να δημιουργηθούν υπερμεγέθη σμήνη μελισσών που θα έχουν την ικανότητα να φέρουν 20-30 κιλά μέλι για το μελισσοκόμο αλλά και αρκετό μέλι ώστε να μένουν και εκείνες εν ζωή. Φέτος, με τον τρόπο που εξελίχθηκε η χρονιά πήγαμε καλά μέχρι στιγμής, όμως χρειαζόμαστε κάποιες βροχερές ημέρες ακόμη. Πιστεύουμε πως μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς θα γίνει το «θαύμα» και θα πάρουμε αρκετό μέλι. Πέρσι τα καταφέραμε και επιβιώσαμε με ελάχιστη βροχή, φέτος θεωρείται μια καλή σχετικά χρονιά.

Ποιο ρόλο παίζει η βροχόπτωση στην παραγωγή μελιού;

Η μελισσοκομία εντάσσεται στον αγροτικό τομέα. Είμαστε αγρότες ή μελισσοβοσκοί αν προτιμάς. Η μελισσοκομία θεωρείται το «διαμάντι» της αγροτικής παραγωγής. Χωρίς να χρειάζεται να έχεις γη στην κατοχή σου μπορείς να είσαι παραγωγικός με το να εκμεταλλεύεσαι τις ανθοφορίες της κάθε περιοχής. Προϋπόθεση είναι πάντα η καλή βροχόπτωση. Όταν μιλάμε για ανθοφορίες εννοούμε ότι λουλούδι υπάρχει που μπορεί να δώσει είτε μέλι είτε γύρη. Η γύρη είναι το ψωμί της μέλισσας, η πρωτεϊνική της τροφή, ενώ το μέλι η πηγή ενέργειας της δηλαδή πηγή υδατανθράκων. Εμείς κυνηγάμε όλες τις ανθοφορίες εσπεριδοειδή-λεβάντα-δεντρολίβανο-σουμάκι και φυσικά το θυμάρι. Είμαστε κυνηγοί ανθοφοριών. Εάν δεν βρέξει , σημαίνει θα υπάρχει ξηρασία και εμείς δεν θα πάρουμε μέλι. Η ξηρασία δεν αφήνει ούτε καν τις μέλισσες να επιβιώσουν. Όπως ακριβώς συνέβη με την περσινή ξηρασία. Είμαστε λοιπόν έρμαια της βροχής του ανέμου της θερμοκρασίας αλλά και των ασθενειών των μελισσιών που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

  

Από ποιες ασθένειες μπορεί να προσβληθεί μια μέλισσα;

Η κύρια επιβάρυνση των μελισσών είναι η βαρροική ακαρίαση. Είναι ένα άκαρι σαν αυτό που έχουν τα σκυλιά για παράδειγμα, το οποίο κάθεται πάνω στο σώμα της μέλισσας και «ρουφά» από την αιμολέμφο της με αποτέλεσμα να αδυνατεί τη μέλισσα και σε βάθος χρόνου αν δεν γίνει θεραπεία να αποδεκατίζεται ολόκληρη η κυψέλη. Το μελίσσι που έχει προσβληθεί από την βαρρόα δεν μπορεί να είναι πια παραγωγικό. Η βαρρόα θεραπεύεται με φυσικά αλλά και χημικά εγκεκριμένα σκευάσματα φτάνει να γίνεται σωστή η χρήση τους και να μην αφήνουν κατάλοιπα στο μέλι ή το κερί. 

Οι τρύπες που δημιουργεί η βαρρόα στις μέλισσες είναι ο «δούρειος ίππος» για όλες τις ασθένειες. Όπως η Αμερικάνικη Σηψιγονία, η Ευρωπαϊκή Σηψιγονία και η Νοζεμίαση. Εμείς σαν μελισσοκόμοι καλούμαστε εκτός από τα υπόλοιπα προβλήματα που έχουμε, να διαχειριστούμε τις αρρώστιες αυτές χωρίς καθόλου αντιβιοτικά. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία μας απαγορεύει να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε αντιβιοτικό στις μέλισσες σε αντίθεση με τον υπόλοιπο αγροτικό τομέα που τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό. ‘Έτσι όταν αναγνωρίσουμε ασθένεια ιογενή επιβάλλεται η αντικατάσταση και κάψιμο των προσβεβλημένων πλαισίων όπως και απολύμανση με φλόγιστρο όλης της κυψέλης. Για τη Νοζεμίαση η μόνη επιτρεπόμενη θεραπεία που συστήνεται είναι με τη χρήση κρυσταλλικής θυμόλης , ένα βιολογικό σκεύασμα. Στη Κύπρο έχουμε πλέον Νοζεμίαση και οι μελισσοκόμοι πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους. Αντιμετωπίζουμε επίσης σημαντικά θέματα με τη έλευση των μελισσοφάγων στο νησί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι μελισσοφάγοι για να μπορέσουν να μεταναστεύσουν ξανά για το μεγάλο τους ταξίδι πρέπει να γεμίσουν τα στομάχια τους με έντομα. Οι μέλισσες για να γλιτώσουν τη σφαγή κλείνονται κυριολεκτικά στη κυψέλη για μεγάλα διαστήματα ανενεργές και νηστικές πράγμα που τις καταπονεί και τις καθιστά ευάλωτες απέναντι στις ασθένειες. Συνάμα δεν είναι πια παραγωγικές. Το πρόβλημα έχει μελετηθεί έχει αναγνωριστεί και περιμένουμε αποζημιώσεις . Έχουμε και τις κλοπές. Ευτυχώς η αστυνομία είναι δίπλα μας και η εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας επιδοτείται πλέον για όλους τους μελισσοκόμους.

Ποια προϊόντα προσφέρει η μέλισσα;

Οι μέλισσες παράγουν το μέλι τη γύρη το βασιλικό πολτό το κερί και τη πρόπολη. Φέτος το φθινόπωρο θα γίνει στη Κύπρο Θεού θέλοντος η πρώτη παραγωγή δηλητηρίου μέλισσας υπο την επίβλεψη Πανεπιστημιακών καθηγητών. Η γύρη είναι μια σπουδαία πρωτεϊνούχα τροφή για τον άνθρωπο ανώτερη του κρέατος. Η πρόπολη αποτελείται από ένα μίγμα κεριού και ρετσινιά που συλλέγουν οι μέλισσες από τις εκκρίσεις των δέντρων. Οι ιδίες την χρησιμοποιούν για το καθαρισμό τους εναποθέτοντας την στην είσοδο της κυψέλης εξού και το όνομα της Προ-Πόλης. Ο άνθρωπος απολαμβάνει την αντιβακτηριδιακή δράση της πρόπολης σε βάμματα ή και σε αλοιφές. Ο βασιλικός πολτός είναι η τροφή της βασίλισσας και για τον άνθρωπο προσφέρεται για «δια πάσαν νόσων» . Ότι ψιθυρίζετε για το πολτό ισχύει.

Στη φωτογραφία σε βλέπουμε να δείχνεις τη βασίλισσα .Γιατί είναι σημαντικός ο ρόλος της βασίλισσας;

Η βασίλισσα είναι σημαντική γιατί αυτή είναι που θα γεννήσει τις μέλισσες. Στη παραγωγική της περίοδο κυρίως την άνοιξη γέννα κάθε μέρα το βάρος της σε αυγα,2000 περίπου! Είναι η μόνη που έχει την ικανότητα γεννάει γονιμοποιημένα αυγά και αυτό γιατί από την εκτροφή της σαν λάβρα (σκουλήκι ) η βασίλισσα τρέφεται αποκλειστικά με βασιλικό πολτό. Ενώ βασίλισσα και εργάτρια προέρχονται από το ίδιο γονιμοποιημένο αυγό αυτό που θα τραφεί με πολτό θα μετατραπεί σε βασίλισσα !!!Τα γονιμοποιημένα αυγά της βασίλισσας θα δώσουν εργάτριες μέλισσες που είναι υπεύθυνες για όλες τις εργασίες εντός κυψέλης αλλά και τη παραγωγή μελιού . Η βασίλισσα επίσης γεννάει τους κηφήνες , τα αρσενικά δηλαδή που προέρχονται από μη γονιμοποιημένα αυγά της . Ο κηφήνας είναι υπεύθυνος για την γονιμοποίηση των βασίλισσών βοηθάει στη θέρμανση του μελισσιού λόγω του μεγάλου μεγέθους του αλλά και τη καλη ψυχολογία του μελισσιού. Έχει παρατηρηθεί σε έντονες μελισσοφορίες οι κηφήνες να βοηθούν στη μεταφορά νέκταρος από τις συλλέκτριες μέλισσες μέσα στα πλαίσια. Είναι λάθος η παραδοχή ότι ο κηφήνας δεν κάνει απολύτως τίποτα εκτός από τη γονιμοποίηση.

Εσύ ποια προϊόντα παράγεις ;

Εγώ κατά αποκλειστικότητα παράγω μέλι, τις βασίλισσες μου με βασιλοτροφία και το δικό μου κερί. Επίσης παράγω βασιλικό πολτό για φίλους και επιλεγμένους πελάτες . Προτιμώ να έρχονται έστω την πρώτη φορά να παίρνουν το βασιλικό πολτό μου κατευθείαν από το μελισσοκομείο την ώρα της συλλογής. Το μέλι που παράγω μπορείτε να το βρείτε με την επωνυμία «Νεκταρίνα» σε επιλεγμένες υπεραγορές στο νησί αλλά μπορώ να στείλω το μελί και τα προϊόντα μου με ένα τηλεφώνημα ή με ένα μήνυμα στο fb στο σπίτι σας με ταχυμεταφορές.

Πηγή