Εποχιακοί χειρισμοί Απριλίου

Καθώς προχωρά ο καιρός, αυξάνεται ο πληθυσμός των μελισσών, εντατικοποιείται η ωοτοκία της βασίλισσας και αυξάνεται και η έκταση του γόνου. Από το πώς είναι τα μελίσσια αυτή την εποχή (μετά το ξεχειμώνιασμα) και τους κατάλληλους χειρισμούς μας, εξαρτάται η ανάπτυξη και η απόδοση τους.

Από τον Απρίλιο στις νότιες περιοχές μπορούμε να παράγουμε γύρη και να φτιάξουμε παραφυάδες ελπίζοντας σε έναν μικρό τρύγο από  κάποια ανθοφορία (ρείκι, πορτοκάλι, κ.α.) ενώ τα αντίστοιχα φαινόμενα με αργοπορία μέχρι και 40 ημερών έρχονται μετά, στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Ανάλογα με την περιοχή που ασκούμε την μελισσοκομία, τον καιρό που διαφέρει από χρονιά σε χρονιά (όχι μόνο από περιοχή σε περιοχή) διαφέρουν και οι χειρισμοί που πρέπει να εφαρμόσουμε. 

Πως χειριζόμαστε τα πλαίσια:

Απομακρύνουμε τα ακατάλληλα πλαίσια ( παλαιά μαύρα ή κακοφτιαγμένα), ξύνουμε τα κεριά που κρέμονται από τα πλαίσια ή είναι πάνω από αυτά, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα ατυχήματος με της βασίλισσες.

Καθαρίζουμε τους πάτους και τα καπάκια από υπολείμματα και βρωμιές και ελέγχουμε για ιστούς από αράχνες που προκαλούν πολλά προβλήματα. Όταν αφαιρούμε γόνους για εξισώσεις μελισσιών τοποθετούμε προς αντικατάσταση τους κτισμένες κηρήθρες για να αναπτύσσονται γρήγορα τα μελίσσια.

Ποτέ δεν βάζουμε φύλλο κηρήθρας στο κέντρο της γονοφωλιάς, επειδή χωρίζεται ο γόνος και περιορίζεται οι ωοτοκία της βασίλισσας. Το φύλλο τοποθετείται πάντα στην άκρη της γονοφωλιάς.

Κτίζουμε κηρήθρες όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 18°C, υπάρχουν αρκετές νεαρές εργάτριες ηλικίας 12-20 ημερών, και η φύση μας προσφέρει απλόχερα νέκταρ και γύρη. Τα φύλλα σ’ αυτήν την περίπτωση κτίζονται γρήγορα, ομοιόμορφα, ενώ αν τοποθετηθούν γρηγορότερα κτίζονται ακανόνιστα ή οι μέλισσες κόβουν τα φύλλα.

Σωστή τοποθέτηση των φύλλων κηρήθρας στο μελίσσι. Η σωστή θέση του φύλλου είναι μετά το τελευταίο πλαίσιο του γόνου που συνήθως έχει αυγά και γύρη, εάν πέρα απ’ αυτό υπάρχει κι άλλο πλαίσιο (με μέλι) που καλύπτουν οι μέλισσες, τόσο το καλύτερο, το φύλλο θα κτισθεί κι από τις δύο πλευρές κανονικά. Ποτέ δεν βάζουμε πολλά φύλλα για κτίσιμο μαζί. Δύο ή το πολύ τρία είναι υπέρ αρκετά.

Εάν το μελίσσι είναι συμπληρωμένο με 10 πλαίσια, και οι γόνοι είναι 6 με 7 πλαίσια πρέπει να βάλουμε πάτωμα. Ανάλογα με τον καιρό εξαρτάται και ο τρόπος που το κάνουμε.

-πάτωμα με πέντε κτισμένες κηρήθρες στην μέση του ορόφου (ανεβαίνουν ευκολότερα λόγω ζέστης από τον γόνο της βάσεις). Όταν δεν έχουμε κτισμένες βάζουμε φύλλα. Στην περίπτωση αυτή το μελίσσι ανεβαίνει μόνο του όταν είναι έτοιμο.

-Ανεβάζοντας δύο γόνους επάνω, ώστε να το αναγκάσουμε να ανέβει. Τοποθετούμε δύο φύλλα ή κτισμένες κηρήθρες στις θέσεις 3 και 8 της φωλιάς και ανεβάζουμε στον όροφο (πάντα στην μέση) τους δύο γόνους, τοποθετώντας αριστερά τους και δεξιά τους άλλες τρεις κηρήθρες. Και στις δύο περιπτώσεις, όταν ανέβει και ξεκινήσει να γεννάει η βασίλισσα, τα πλαίσια μεταφέρονται κανονικά, στην άκρη του πατώματος.

Ο διαθέσιμος χώρος για να γεννήσει η βασίλισσα αυξάνεται με:

-μετατόπιση των κεντρικών κηρηθρών με γόνο σε ακριανές θέσεις της γονοφωλιάς ώστε να ζεσταίνονται περισσότερα πλαίσια και σε μεγαλύτερη έκταση.

-με περιστροφή των ακριανών κηρηθρών της γονοφωλιάς, όταν είναι καλυμμένες με γόνο μόνο από την εσωτερική πλευρά, ώστε η πλευρά με τα άδεια κελιά να μετακινηθεί προς το εσωτερικό.

-τοποθετούνται κτισμένες κηρήθρες με άδεια κελιά δίπλα στο γόνο.

-σε διώροφα μελίσσια η βασίλισσα βρίσκεται στον επάνω όροφο λόγω ζέστης, για να γεννήσει και οι μέλισσες αποθηκεύουν στον κάτω όροφο γύρη. Ο μελισσοκόμος αναστρέφει τους ορόφους, ώστε η βασίλισσα με το γόνο να βρεθούν στο κάτω πάτωμα.

Κάθε χρόνο πρέπει να αντικαθιστούμε τουλάχιστον το 25% των κηρηθρών. Την άνοιξη τα μελίσσια χτίζουν εντατικά και ο μελισσοκόμος μπορεί να το εκμεταλλευτεί για να αντικαταστήσει τις παλιές και μαυρισμένες κηρήθρες.

Όσο περνάει ο καιρός, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη σμηνουργία, το φυσικό τρόπο πολλαπλασιασμού ενός μελισσιού. Η σμηνουργία, είναι ο φυσικός πολλαπλασιασμός του σμήνους και είναι δύσκολο να πάμε ενάντια στη φύση. Παρ' όλα αυτά, εάν το αφήσουμε ανεξέλεγκτο, έχουμε δραματική μείωση της παραγωγής μελιού.

Γενικότερα όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι νέες βασίλισσες, καλές κηρήθρες, έγκαιρη προσθήκη ορόφων, επαρκής αερισμός περιορίζουν την εκδήλωση του φαινομένου.

Η καταστολή της σμηνουργίας, αν εκδηλωθεί, είναι πιο δύσκολη.

Καταστροφή των βασιλικών κελιών (συλλογή βασιλικού πολτού), περιορισμός της βασίλισσας, τρυγητός του μελιού, δημιουργία παραφυάδων με βασιλικά κελιά σμηνουργίας, είναι μερικά από τα μέτρα που εφαρμόζονται, όλα όμως έχουν μειονεκτήματα. Το τελευταίο έχει τα μειονεκτήματα της μη προγραμματισμένης αύξησης και της απόκτησης βασιλισσών με αυξημένη τάση σμηνουργίας, είναι όμως και το συνηθέστερο μέτρο καταστολής. Άλλος τρόπος καταστολής της σμηνουργίας, είναι η δημιουργία παραφυάδων και μετά το πέρας του φαινομένου, η επανένωση των μελισσιών.

Η βασιλοτροφία προϋποθέτει επιλογή και σ' αυτό βοηθά η καταγραφή των αποτελεσμάτων τις δύο προηγούμενες χρονιές. Επιλέγονται μελίσσια που παρήγαγαν το περισσότερο μέλι. Δεν χρησιμοποιούμε μελίσσια επιθετικά ή που έχουν εμφανίσει ασθένειες του γόνου, όπως ασκοσφαίρωση ή σηψηγονία. Από τα μελίσσια που επιλέγονται άλλα χρησιμοποιούνται για την εκτροφή κηφήνων που θα συζευχθούν με τις παρθένες βασίλισσες και τα υπόλοιπα για την λήψη των προνυμφών που θα εξελιχθούν σε βασίλισσες.

Υπενθυμίζεται ότι, οι κηφήνες πρέπει να προηγηθούν κατά 20 περίπου μέρες των βασιλισσών (με αφετηρία τη γέννηση του αυγού)

Η προετοιμασία των μελισσιών για την παραγωγή κηφήνων ξεκινά 20 ημέρες πριν τον εμβολιασμό των προνυμφών σε βασιλικά κελιά, ώστε να συμπέσει χρονικά η ωριμότητά τους για γονιμοποίηση. Τα πλαίσια αυτά με κηφηνοκελιά το Μάιο μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν παγίδες της Βαρρόα, και να καταστραφούν. Είναι μια καλή μέθοδος ελέγχου της Βαρρόα, χωρίς φάρμακα.

Υπολογίζεται ότι για κάθε μία βασίλισσα πρέπει να παράγουμε τουλάχιστον 100 κηφήνες.

Λαμβάνουμε μέτρα ώστε ν' αυξήσουμε τις πιθανότητες οι εκλεκτοί κηφήνες να συζευχθούν με τις βασίλισσες, όπως απομονωμένες περιοχές, πρώιμη έναρξη βασιλοτροφίας πριν τα υπόλοιπα μελίσσια βγάλουν πολλούς κηφήνες κλπ.

Η παραγωγή των κηφήνων γίνεται, δίνοντας στα μελίσσια που θέλουμε συρματωμένα πλαίσια χωρίς φύλλο κηρήθρας με ταυτόχρονη τροφοδότηση, ώστε να κτισθούν και να γεννήσει η βασίλισσα στα κηφηνοκελλιά.

Πρώιμος Τρύγος

Η πορτοκαλιά και το ανοιξιάτικο πεύκο δημιουργούν αρκετές χρονιές τις προϋποθέσεις πρώιμου τρύγου.

Το μέλι της πορτοκαλιάς, είναι από τα πιο εύγευστα και πλέον εμφανισιακά μέλια της χώρας μας, πρέπει να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής του στη συνολική ελληνική παραγωγή σύμφωνα με τις δυνατότητες νεκταρο έκκρισης του δένδρου, αλλά και τις μεγάλες εκτάσεις που καταλαμβάνει (δεύτερο σε αριθμό στη χώρα μας μετά την ελιά). Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να εξαλειφθούν ή περιορισθούν οι κίνδυνοι θανάτωσης των μελισσών από τη χρήση παρασιτοκτόνων στα εσπεριδοειδή και να προετοιμασθούν έγκαιρα τα μελισσοσμήνη από την πλευρά των μελισσοκόμων. Αντίθετα, όψιμη ανθοφορία της πορτοκαλιάς, εγγυάται πρώιμο τρύγο.

Το ανοιξιάτικο πεύκο επίσης είναι μια πηγή μελιού που αξιοποιείται μερικώς. Με χειρισμούς όπως, πρώιμη έξοδος των μελισσιών το προηγούμενο φθινόπωρο από το πεύκο, μεταφορά τους το χειμώνα σε ανθοφορίες πλούσιες σε γύρη (όψιμη σουσούρα, φουντουκιά, σκλήθρα, καραγάτσι κ.α.), τροφοδοτήσεις τον Φεβρουάριο - Μάρτιο ή επιτυχημένη ανθοφορία αμυγδαλιάς και βερικοκιάς, μπορούμε να εκμεταλλευθούμε από τα μέσα Μαρτίου έως και τέλη Απριλίου το ανοιξιάτικο πεύκο για παραγωγή μελιού.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η πορτοκαλιά και το πεύκο ενδείκνυνται για παραγωγή μελιού σε σέξιον (μελικηρίδια).

Αν παρά ταύτα δεν πραγματοποιήσουμε τρύγο τον Απρίλιο, στην πορτοκαλιά ή το πεύκο, τα' αποθέματα μελιού θ' αξιοποιηθούν σ' επόμενους Μαγιάτικους τρύγους ή στην κάλυψη των μεγάλων αναγκών των σμηνών για τη διατροφή τον Μάιο.

Ασθένειες

Τον Απρίλιο είναι αρκετά συχνή η εμφάνιση ασκοσφαίρωσης στα μελίσσια μας, όπως και η εμφάνιση της λεγόμενης " ασθένειας του Μαΐου ".

Για την ασκοσφαίρωση δεν συνιστάται η εφαρμογή μυκητοκτόνων. Κόβουμε φέτες πορτοκαλιού ή λεμονιού και τις βάζουμε επάνω στα πλαίσια. Συνήθως μετά την εφαρμογή σε διάστημα 20 ημερών μαζί με την αύξηση της θερμοκρασίας εκλείπει και η ασκοσφαίρωση.

Είναι ευκαιρία όμως τον Απρίλιο ν' αλλάξουμε τις βασίλισσες στα μελισσοσμήνη που θα την παρουσιάσουν και να τα' αποκλείσουμε από τα προγράμματα αύξησης ή αναπαραγωγής.

Πηγή