Οι μέλισσες απειλούνται!

Σε ολόκληρο τον πλανήτη η μέλισσες πλήττονται από έναν θανατηφόρο ιό που θέτει σε κίνδυνο της ίδια την επιβίωση του θαυμαστού είδους. Υπεύθυνος για την εξάπλωση της φονικής ασθένειας σε πανδημία, αλλά και μοναδικός που μπορεί να την αναχαιτίσει ποιός άλλος; Ο άνθρωπος.

Οι μέλισσες, έντομα-επικονιαστές πάνω στα οποία βασίζεται η γεωργία σε όλο τον πλανήτη, η αναπαραγωγή της χλωρίδας και κατ” επέκταση η βιοποικιλότητα, αλλά και η παραγωγή μελιού, κινδυνεύουν από τον «ιό των παραμορφωμένων φτερών» (DWV).

Μια νέα διεθνής έρευνα με επικεφαλής τη Δρ Λένα Μπάγιερ-Γουίλφερτ από το Κέντρο Οικολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ αναφέρει ότι ο ιός μεταφέρεται από το παράσιτο (ακάρι) βαρρόα που λειτουργεί ως φορέας και μπορεί να εξοντώσει ολόκληρες κυψέλες.

Η έρευνα αποδίδει την εξάπλωση του ιού στο παγκόσμιο εμπόριο ευρωπαϊκών μελισσών που είναι φορείς του παρασίτου βαρρόα.

Εάν θέλουμε να προστατεύσουμε και να αποκαταστήσουμε τους πληθυσμούς των μελισσών, στις οποίες οφείλεται η επικονίαση του 30% των καλλιεργειών παγκοσμίως, «θα πρέπει να θεσπίσουμε αυστηρά όρια στη μεταφορά τους είτε γνωρίζουμε εάν μεταφέρουν το βαρρόα είτε όχι» επισημαίνει η Γουίλφερτ.

—Ολέθριες πρακτικές και απειλές

Είδη μελισσών όπως η ευρωπαϊκή μέλισσα   στα πέρατα της Γης, ενώ η κάποτε ανήκουστη πρακτική της μεταφοράς μελισσών από χώρα σε χώρα για να λειτουργήσουν ως επικονιαστές καλλιεργειών έχει μετατραπεί σε επιχείρηση ρουτίνας.

Οι μέλισσες μπορεί να ωφελούν την καλλιέργεια της γης, αλλά η ένταξή τους σε διαδικασίες βιομηχανικής γεωργίας έχει τεράστιο οικολογικό αντίκτυπο. Τις τελευταίες δεκαετίες ολόκληρες αποικίες μελισσών έχουν εξοντωθεί μαζικά. Μόνο στις ΗΠΑ οι πληθυσμοί της μέλισσας της μελιτοφόρου μειώθηκαν κατά 59% από το 1947 ως το 2005.

Οι αιτίες είναι πολλές. 
Το αποκαλούμενο σύνδρομο κατάρρευσης μελισσών (Colony Collapse Disorder) που εκδηλώνεται ως μαζική και ξαφνική απώλεια μελισσών δεν οφείλεται στην επίδραση ενός μόνο παράγοντα, αλλά στην αλληλεπίδραση παραγόντων, όπως τα γενετικός τροποποιημένα φυτά, τα εντομοκτόνα κ.ά.

Ένας ακόμα εχθρός των μελισσών είναι οι ιοί όπως ο DWV, τον οποίον μεταφέρει το παράσιτο βαρρόα. Η αλληλεπίδραση του ιού με τον φορέα αποβαίνει ολέθρια για τις μέλισσες και ειδικά τις ενήλικες, καθώς το βαρρόα τρέφεται με τις προνύμφες τους.

Η έρευνα

Για να εξάγουν συμπεράσματα, οι επιστήμονες συνέλεξαν δείγματα από μέλισσες και παράσιτα από 17 χώρες και τα συνέκριναν με μια παγκόσμια βάση δεδομένων DNA.

Ανακάλυψαν ότι ο ιός DWV ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο μαζί με μέλισσες φορείς του βαρρόα από την Ευρώπη στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Η ταχύτατη εξάπλωση της ασθένειας οφείλεται αποκλειστικά στον άνθρωπο.

«Μια μέλισσα θα πετάξει 10 χιλιόμετρα εάν μυριστεί μια εξαιρετική πηγή τροφής» δήλωσε στο Gizmodo η Γουίλφερτ. «Τόσο το παράσιτο όσο και ιός έχουν εξαπλωθεί πολύ ταχύτερα, πράγμα που σημαίνει ότι μεταδόθηκαν λόγω της μεταφοράς ολόκληρων μολυσμένων αποικιών».

Οι επιστήμονες προτείνουν αυστηρότερους διασυνοριακούς ελέγχους κατά την εισαγωγή των μελισσών, ώστε να περιορισθεί η εξάπλωση του ιού, αλλά και τακτικούς ελέγχους της υγείας των κυψελών από τους ίδιους τους μελισσοκόμους.

Οι εφαρμοζόμενοι υγειονομικοί και άλλοι έλεγχοι κρίνονται ανεπαρκείς με συνέπεια να κινδυνεύει ένα πολύτιμο είδος για τη συνέχιση της ζωής στον πλανήτη όπως τη γνωρίζουμε.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».