Ο κηρόσκορος είναι ο σημαντικότερος εχθρός της μέλισσας.
Κάθε χρόνο καταστρέφει μεγάλο αριθμό κηρήθρων, είτε στις αποθήκες, όπου φυλάγονται για να χρησιμοποιηθούν όταν χρειασθεί, είτε στα εξασθενισμένα από διάφορες αιτίες μελίσσια.
Το πιο σημαντικό είδος η Galleria melonella, ο μεγάλος κηρόσκορος. Eίναι μια πεταλούδα που έχει μήκος 7-17mm. Λιγότερο σημαντική είναι μια μικρότερη πεταλούδα η Achroia grisella ή
μικρός κηρόσκορος. Η Galleria mellonella είναι δραστήρια από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο ή και αργότερα.
Οι ωχρόλευκες προνύμφες της ανοίγουν στοές στην κηρήθρα κοντά στο μέσο διάφραγμα, όπου τρέφονται και μεγαλώνουν προστατευμένες από τις μέλισσες. Κάθε προνύμφη ανοίγει τη δική της στοά. Καλύπτουν τις στοές μ” ένα αραχνούφαντο μεταξένιο ιστό, που αφήνουν πίσω τους. Επάνω στον ιστό βρίσκονται κολλημένα τα κόπρανά τους.
Η προνύμφη για να αναπτυχθεί έχει ανάγκη από πρωτεϊνούχες τροφές, που τις βρίσκει στη γύρη, στα κουκούλια και στα υπολείμματα της τροφής του γόνου, που υπάρχουν στις παλιές μαύρες κηρήθρες. Για το λόγο αυτό δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σ” αυτές, ενώ προσβάλλει πολύ λίγο τις φρεσκοκτισμένες.
• Η Galleria προσβάλλει όλα τα μελίσσια.. Στα δυνατά οι εργάτριες εντοπίζουν τις προνύμφες, και τις σκοτώνουν.
• Οι προκαλούμενες απώλειες είναι ασήμαντες και συνήθως δε γίνονται αντιληπτές.
• Μερικές φορές στην περιφέρεια κάποιων κηρήθρων με σφραγισμένο γόνο, είναι δυνατό να παρατηρηθούν λίγα αποσφραγισμένα κελιά στη σειρά, που περιέχουν νεκρές νύμφες σε διάφορα στάδια εξέλιξης.
• Στα άρρωστα και τα αδύνατα μελίσσια αντίθετα, oι απώλειες είναι σημαντικές και τα συμπτώματα χαρακτηριστικά.
• Ο περιορισμένος αριθμός των μελισσών δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις πολυάριθμες προνύμφες της G. melonella. Ανενόχλητες αυτές ανοίγουν στοές προς κάθε κατεύθυνση. Καταστρέφουν τις κηρήθρες και τις προμήθειες, παρενοχλούν το μελίσσι, και προκαλούν μεγάλες ή μικρές απώλειες στο γόνο.
• Με τις στοές που ανοίγουν στο σφραγισμένο γόνο, καταστρέφουν τα κελιά και προκαλούν το θάνατο των νυμφών σε διάφορα στάδια νύμφωσης.
• Πολλές από τις νύμφες στα κελιά αυτά ενηλικιώνονται, αποσφραγίζουν το κελί τους. αλλά δεν κατορθώνουν να βγουν απ’αυτό.
Απώλειες στις αποθηκευμένες κηρήθρες
Στις κυψέλες που έχασαν για οποιαδήποτε αιτία τον πληθυσμό τους, κυρίως όμως στις αποθήκες, που φυλάσσονται οι κηρήθρες που δε χρησιμοποιούνται, η Galleria προκαλεί κάθε χρόνο μεγάλες καταστροφές.
• Αν δεν παρθούν προληπτικά μέτρα ή αυτά είναι ανεπαρκή, η καταστροφή είναι πολύ γρήγορη.
Μέτρα προστασίας των αποθηκευμένων κηρήθρων
• Οι κηρήθρες που δε χρησιμοποιούνται, πρέπει να αποθηκεύoνται σε καθαρές αποθήκες, με καλό αερισμό, χωρίς υγρασία και με χαμηλή θερμοκρασία..
• Αν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη των 17C, οι κηρήθρες πρέπει να προστατευθούν με φυσικές ή βιολογικές μεθόδους ή με χημικά μέσα
Καταπολέμηση του κηρόσκορου στο μελίσσι
• Διατηρούμε δυνατά μελίσσια. Καταπολεμούμε τις ασθένειες και εξαλείφουμε κάθε αιτία, που μπορεί να προκαλέσει την εξασθένιση του μελισσιού.
• Αφαιρούμε από το μελίσσι τις κηρήθρες που δεν καλύπτονται από μέλισσες.
• Απομακρύνουμε τις παλιές κηρήθρες, καθαρίζουμε συχνά τον πυθμένα της κυψέλης και στοκάρουμε τις σχισμές και τις χαραμάδες.
• Αντικαθιστούμε τις βασίλισσες, σε μελίσσια που μας φαίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα στον κηρόσκορο, με άλλες από ανθεκτικότερα.
• Μετά την ανακάλυψη της δυνατότητας καταπολέμησης του κηρόσκορου με την τοξίνη του Βacillus thurigensis, που είναι αβλαβής για τις μέλισσες, είναι δυνατό να ψεκάσουμε τις προσβλημένες κηρήθρες με υδατικό διάλυμα του σκευάσματος Β-401.
Μέτρα προστασίας των αποθηκευμένων κηρήθρων
• Οι κηρήθρες που δε χρησιμοποιούνται, πρέπει να αποθηκεύoνται σε καθαρές αποθήκες, με καλό αερισμό, χωρίς υγρασία και με χαμηλή θερμοκρασία..
• Αν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη των 17C, οι κηρήθρες πρέπει να προστατευθούν με φυσικές ή βιολογικές μεθόδους ή με χημικά μέσα
Προστασία των κηρήθρων με φυσικές μεθόδους
α) Απολύμανση σε θερμοθαλάμους.
• Έκθεση των κηρήθρων επί 80’ λεπτά στους 46C καταστρέφεί όλα τα στάδια ανάπτυξης του εντόμου. Στους 49C αρκούν μόνο 40 λεπτά. Ο χρόνος έκθεσης υπολογίζεται από τη στιγμή που η θερμοκρασία φτάνει στους απαιτούμενους βαθμούς.• Η μέθοδος είναι δυνατό να εφαρμοσθεί σε θερμοθαλάμους με ρυθμιζόμενη και ομοιόμορφη θερμοκρασία σ’ όλο το χώρο. Για την αποφυγή δημιουργίας περιοχών με υψηλότερη θερμοκρασία, είναι αναγκαία η παρουσία ανεμιστήρα που θέτει σε κυκλοφορία τον αέρα.
• Το κερί λειώνει στους 64 C, σε θερμοκρασίες όμως μεταξύ 49 και 64C οι κηρήθρες μαλακώνουν και τα κελιά είναι δυνατό να παραμορφωθούν. Για τους παραπάνω λόγους είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται η θερμοκρασία των 46C και οι κηρήθρες να χειρίζονται με προσοχή. Τα πλαίσια
τοποθετούνται στο θερμοθάλαμο στοιβαγμένα κανονικά μέσα σε πατώματα και δεν αφαιρούνται από εκεί πριν κρυώσουν. Απολυμαίνονται μόνο άδειες ή με πολύ λίγο μέλι κηρήθρες .
β) Απολύμανση σε χαμηλές θερμοκρασίες.
• Οι χαμηλές θερμοκρασίες καταστρέφουν όλα τα στάδια του εντόμου. Όσο χαμηλότερη είναι η θερμοκρασία τόσο μειώνεται ο χρόνος έκθεσης της κηρήθρας σ” αυτή.• Στη θερμοκρασία των -12C απαιτείται έκθεση επί 3 ώρες.
• Στη θερμοκρασία των -7C απαιτείται έκθεση επί 4,5 ώρες
• Στη θερμοκρασία των 0C απαιτείται έκθεση επί 4 ημέρες.
• Στη θερμοκρασία των +5C απαιτείται έκθεση επί 10 ημέρες।
• Οι κηρήθρες πρέπει να χειρίζονται με προσοχή γιατί στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες καθίστανται εύθραυστες και καταστρέφονται εύκολα.
• Οι κηρήθρες που έχουν απολυμανθεί με οποιοδήποτε τρόπο, για να προφυλαχθούν στη συνέχεια πρέπει να τοποθετηθούν σε χώρους που δεν μπορούν να εισέλθουν ενήλικα άτομα (πεταλούδες). Επίσης δεν τοποθετούνται ποτέ μαζί με κηρήθρες που δεν απολυμάνθηκαν
• Η διατήρηση των απολυμασμένων κηρήθρων σε στεγανούς από τις πεταλούδες χώρους δεν είναι πάντοτε δυνατή. Για το λόγο αυτό πολλοί επαγγελματίες προτιμούν να διατηρούν τις κηρήθρες σε χώρους, που η θερμοκρασία διατηρείται σταθερά στους 10C. Η μέθοδος είναι εύχρηστη και
αποτελεσματική.
Βιολογικές μέθοδοι
• Ψεκασμός των κηρήθρων με διάλυμα σκευασμάτων, που έχουν ως δραστική ουσία την τοξίνη του Bacillus thurigensis. Τα σκευάσματα B-401 και Certan είναι αρκετά αποτελεσματικά και προστατεύουν τις κηρήθρες επί 2-4 μήνες, όταν χρησιμοποιούνται σε κηρήθρες που αποθηκεύονται σε θερμοκρασίες μικρότερες των 30C. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες οι σπόροι του βακίλου
χάνουν γρήγορα τη βιωσιμότητά τους και η αποτελεσματικότητα των σκευασμάτων μειώνεται.
Χημικά μέσα
Η αντιμετώπιση του κηρόσκορου, για αρκετά χρόνια, στηρίχθηκε παγκόσμια στη χρήση ατμιζόντων ή καπνογόνων εντομοκτόνων, όπως το παραδιχλωροβενζένιο το διβρωμιούχο αιθυλένιο, η ναφθαλίνη και άλλα. Η χρήση των οποίων έχει απαγορευθεί, επειδή αφήνουν σημαντικές ποσότητες καταλοίπων στο μέλι.
Τα χημικά μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σήμερα είναι:
α) Το διοξείδιο του άνθρακος
Για την απολύμανση των κηρήθρων με διοξείδιο του άνθρακος απαιτείται αεριοστεγανός χώρος με θερμοκρασία περίπου 38 C και σχετική υγρασία 50%.Μέσα στο χώρο αυτό συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακος 98% σκοτώνει όλα τα στάδια του κηρόσκορου σε 4 ώρες. Εκτός του ότι οι συνθήκες αυτές δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθούν από μεμονωμένους μελισσοκόμους, το κόστος της απολύμανσης είναι πολύ υψηλό (Williams 1997).
β) Θείο ( ανυδρίτες του θείου)
Είναι εύκολο στην εφαρμογή και δίνει καλά αποτελέσματα, μόνο αν εφαρμόζεται κάθε τρεις εβδομάδες, επειδή οι καπνοί του δεν σκοτώνουν τα αυγά.
Δοσολογία:
Καίγονται 50-70 γραμμάρια θείου σε χώρο ενός κυβικού μέτρου ή 15 γραμμάρια σε στοίβα των 6 πατωμάτων.Βασίλης Λιάκος
Καθηγητής Κτηνιατρικής Σχολής του Α।Π.Θ.
ΠΗΓΗ:www.melinet.gr
Δημοσίευση σχολίου