Με δεδομένη την μείωση των φυσικών
επικονιαστών εξ’ αιτίας ανθρωπογενών δραστηριοτήτων αλλά και της κλιματικής
αλλαγής, η μέλισσα Apis mellifera αποτελεί πια έναν από τους
σημαντικότερους ρυθμιστές στην προστασία τόσο των αγροτικών όσο και των δασικών
οικοσυστημάτων.
Η σχέση των δασών με τις μέλισσες και
την μελισσοκομία είναι επ’ αμφοτέρω επωφελής.
Στην χώρα μας, ποσοστό 70% της ετήσιας
παραγωγής μελιού (~15.000 τν), παράγεται σε δασικές περιοχές, όταν ο
αντίστοιχος Μ.Ο. της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 50%. Εκτός όμως από την παραγωγή
μελιού, και με δεδομένες τις αλλαγές, που ήδη διαφαίνονται στις κλιματικές
συνθήκες, η μεταφορά ή διαμονή των μελισσιών σε δασικές περιοχές, αποτελεί
σημαντικό παράγοντα επιβίωσης και παραγωγικότητας, καθώς:
✓ δεν υπάρχει κίνδυνος δηλητηριάσεων από την
χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών,
✓ παρατηρείται συγχρονισμός των κλιματολογικών
συνθηκών και των ανθοφοριών με τον βιολογικό κύκλο του μελισσιού,
✓ η ανθοφορία κατά το καλοκαίρι είναι άφθονη σε
αντίθεση με τις πεδινές περιοχές,
✓ η διαχείμανση των μελισσιών στο βουνό προκαλεί
διακοπή της ωοτοκίας της βασίλισσας, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την
«ξεκούραση» των βασιλισσών, όσο και των εργατριών, την μικρότερη επιβάρυνση στο
ισοζύγιο του μελισσιού και στην αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση όλων των πηγών
μελιού της ερχόμενης μελισσοκομικής χρονιάς.
Αντίστοιχα η παρουσία των μελισσιών στο
Δάσος βοηθά και εν πολλοίς καθορίζει:
✓ Διατήρηση της βιοποικιλότητας της χλωρίδας και
της πανίδας. Το 65%των φυτών συνολικά και ιδιαίτερα το 86% των δασικών ειδών
επικονιάζονται από μέλισσες,
✓ Παραγωγή φρούτων, καρπών, σπόρων,
✓ Μέσω της επιβίωσης των φυτικών ειδών, π.χ. των
αγριοτρίφυλλων, βελτίωση τη γονιμότητα του εδάφους.
Η Μελισσοκομία λοιπόν προστατεύει,
εμπλουτίζει, και αναβαθμίζει τα δασικά οικοσυστήματα, διατηρώντας και
βελτιώνοντας την βιοποικιλότητά τους όσο αφορά στην χλωρίδα, όσο και στην
πανίδα.
Παράλληλα και με γνώμονα το γεγονός ότι
μόνο η σύμπηξη του δάσους με την οικονομική πραγματικότητα των κατοίκων που
ζουν γύρω του, θα μπορέσει να τα προστατεύσει στο διηνεκές, η άσκηση της
Μελισσοκομίας στα δασικά περιβάλλοντα:
✓ Δίνει
την δυνατότητα αντιμετώπισης της φτώχειας και της ανεργίας. Δίνει στον άνθρωπο
χρήματα, τρόφιμα, φάρμακα, προϊόντα που διευκολύνουν την καθημερινότητα (π.χ.
κερί).
✓
Επηρεάζει την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης, γνωριμίας κι ανάπτυξη
σχέσης σεβασμού με το περιβάλλον, ανάπτυξη της ικανότητας παρατήρησης.
✓
Βελτιώνει την ψυχολογία και την κοινωνικότητα, μέσω της χαράς της
δημιουργίας και την ενδυνάμωση της θέσης του ανθρώπου ως «κομμάτι» ενός
συνόλου.
Τελικά βοηθά στην αποτροπή της φυγής των
ανθρώπων από τον τόπο τους, την γνωριμία και στροφή τους στις ρίζες τους και
ιδιαίτερα στην ανάπτυξη σεβασμού και αγάπης για το δάσος, απαραίτητη προϋπόθεση
για την προστασία αυτού.
Η άσκηση της Μελισσοκομίας λοιπόν πρέπει
να πάρει τη θέση της στα Διαχειριστικά Σχέδια των Δασικών Οικοσυστημάτων
➢
Προγράμματα εκμετάλλευσης μελιτοεκκρίσεων των δασικών ειδών, μελέτη της
μελισσοαπόδοσης – μελισσοχωρητικότητας.
➢
Χωροθέτηση περιοχών άσκησης μελισσοκομίας και ιδιαίτερα σε ορεινούς
όγκους που δέχονται μεγάλη οικιστική ή άλλη πίεση.
➢
Συνεργασία μελισσοκομικών φορέων με τα δασαρχεία για αναδασώσεις,
διάνοιξη δρόμων, σηματοδότηση, πρόληψη ή/και αντιμετώπιση πυρκαγιών.
➢
Εκπαίδευση των μελισσοκόμων στις αρχές και στα προαπαιτούμενα άσκησης
της Μελισσοκομίας σε δασικές περιοχές.
➢
Δημιουργία μελισσοκομικών πάρκων.
➢
Προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και γνωριμίας, ιδιαίτερα των
παιδιών, με την κοινωνία των μελισσών.
Η ενεργός διαχείριση των φυσικών πόρων
αποτελεί σημαντικό εργαλείο διατήρησης του αγροτικού τοπίου, για την
καταπολέμηση της απώλειας της βιοποικιλότητας και τη συμβολή στη μείωση των
επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν. Αυτό αποτελεί
σημαντική βάση για την τόνωση του δυναμισμού πολλών περιοχών και για την
επίτευξη μακροπρόθεσμης οικονομικής βιωσιμότητας.
Γούναρη Σοφία
Εργ. Μελισσοκομίας, ΙΜΔΟ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ,
sgounari@fria.gr
Δημοσίευση σχολίου